Page 8 - HOH2
P. 8
8 LOCAL AWEMainta Diamars, 7 October 2025
E arma di un cobarde:
Poder, control y abuso den relacionnan intimo
DEN relacionnan abusivo—sea emocional, fisico of sexual—e raiz di e problema
no ta amor, rabia, of ni sikiera jaloezie. E ta poder. Abusadonan no ta actua for
di un posicion di forsa. Nan ta actua pa miedo—e miedo di perde control, di ta
vulnerabel nan mes. Y e miedo ey ta hiba nan na busca dominio riba esnan cu
nan ta percibi como mas debil.
Abuso nunca ta accidental. E ta calcula. Hopi biaha, abusadonan ta scoge nan
victimanan cu cuidou, enfocando riba esnan cu ta isola, insigur of dependiente.
Esakinan ta e hendenan cu probablemente lo no bringa bek y cu mas chens lo
keda keto. Pa e abusado, e silencio ey ta poder—e ta nifica cu e tin control.
cosnan manera, “Niun otro hende lo stima bo,” of
Hopi hende ainda ta pensa cu abuso ta trata di un momento di rabia of un rela- “Bo tin suerte cu ainda mi t’aki.” E palabranan aki
cion cu a bay for di man. Pero abuso real ta mucho mas manipulativo. E ta slow. no ta eror—nan ta strategianan. Nan ta mantene
E ta sistematico. E ta cuminsa cu cosnan sutil—controla cu ken un hende ta e victima cu miedo pa bay for di e relacion y cu
papia, critica su decisionnan, of hacie sinti culpabel pa pone limite. Despues e ta berguensa pa papia.
escala. Mas control e abusado ta haya, mas e ta tuma.
Pero aki ta e berdad: Abusadonan no ta poderoso.
E patronchi aki hopi biaha ta wordo yama control coercitivo—un mescla di manip- Nan ta insigur. Hende berdaderamente fuerte
ulacion emocional, isolacion, intimidacion y tin biaha dependencia financiero. ta hisa otronan—nan no ta baha nan abou.
Violencia fisico por sigui despues, pero hasta si e no sosode, e daño emocional Abusadonan ta depende riba desbalansa. Nan ta
ta profundo. E victima por cuminsa cuestiona su propio balor, su recuerdonan, y sinti nan mes mas sigur ora nan pareha tin miedo,
hasta su sano huicio. no ta sigur di su mes, of ta isola. P’esey nan ta
corta rednan di apoyo y p’esey hopi biaha nan ta
Abusadonan ta uza e control aki pa tene nan victimanan den trampa. Nan por bisa target hende cu ya caba ta luchando—pasobra e
hendenan ey ta mas facil pa kibra.
Hopi biaha sociedad ta faya den mira abuso bon
cla. Mucha hende ainda ta puntra, “Dicon e no a
djis bay?” Enbes di puntra, “Kico a hacie sinti cu
e no por a bay?” E cambio den perspectiva ey ta
crucial. E ta yuda nos apoya sobrevivientenan en
bes di culpa nan—y e ta pone e atencion bek unda
e mester ta: riba e abusado y su accionnan.
Nos mester cuminsa reconoce abuso no solamente
pa marca blauw of gritamento, sino pa patron-
chinan di control. Abuso por parce calmo. E por
sosode den casnan “bon”. E por bini di hendenan
cu ta parce encantador den publico. Pero tras di
portanan cera, nan ta uzando poder pa haci daño,
no pa proteha.
Mas nos papia di esaki, mas nos ta expone e
berdad: abuso no ta trata di amor. E ta trata di
miedo, cobardia y control. Y mas nos yam’e pa
loke e ta, mas poder nos ta tuma bek—no sola-
mente pa e sobrevivientenan, sino pa nos tur cu
ta kere den dignidad, respet y forsa real.