Page 32 - AM201002
P. 32

Djasabra 26 di Sèptèmber 2020                                                                                                         15
                        Djaweps 01 òktober 2020                                                                                              13

           “Eutanasia ta un krímen kontra bida” Iglesia ta



                       ripití den e Karta “Samaritanus bonus”




          Iglesia ta ripití ku “euta-                                                                                    nan paliativo pa redusí su-
       nasia ta un krímen kontra                                                                                         frimentu di pashèntnan grave
       bida humano”, i ku “tur koop-                                                                                     òf moribundo por konsistí
       erashon formal o material in-                                                                                     den e atministrashon di dro-
       mediato na tal akto ta un piká                                                                                    ganan dirigí pa antisipá mor-
       grave” ku “ningun outoridat                                                                                       to òf den suspenshon /inter-
       legítimamente por impon’é                                                                                         upshon di hidratashon i ali-
       ni permitié”.                                                                                                     mentashon, inkluso ora tin un
          Asina ta pará den e Karta                                                                                      pronóstiko di simannan òf
       Samaritanus bonus (Bon Sa-                                                                                        lunanan.
       maritano) di e Kongregashon                                                                                          Kuido di bida, respons-
       pa Doktrina di Fe tokante                                                                                         abilidat di e médiko
       kuido di personanan den                                                                                              “Kuido di bida ta, por tan-
       fasenan kritiko i terminal di                                                                                     tu, e promé responsabilidat
       bida, presentá djamars ei, 22            Eutanasia ta un krimen kontra bida                                       ku e médiko ta eksperimentá
       di sèptèmber 2020 den e Ofi- Canada, Estádos Unídos (den    E kurashon te na final, “ta                           den e enkuentro ku e enfer-
       sina di Prensa di Santa Sede. algun estado) i Colombia. ku” e enfermo, kompañ’é                                   mo”, e teksto ta suprayá.
          E teksto, huntu ku figura Asina mes, parlamentonan di skuchando e, lag’é sinti su  mgr Luis Francisco Ladaria  “Esaki no por redusí su mes
       di e Bon Samaritano, ta of- Spaña y Portugal ta debatí mes stimá i kerí, ta loke por  Ferrer, S. J.               na e kapasidat di kura e en-
       resé un referensia kòrtiku na tokante leinan di eutanasia i evitá soledat, miedu na su- enfermo i ta dun’é testimo-  fermo, siendo su horizonte
       esun di Kristu sufriendo, tes- Nueva Zelandia lo somet’é frimentu i morto i e falta di nio di su balor úniko i ku no  antropológiko i moral mas
       tigu partísipe di e doló físi- na referèndem.            kurashi ku e ta trese kuné: por ser ripití”.             amplio: tambe ora kurashon
       ko, di e eksperensia di inse-  “Inkurabel” no ta sinón- elementonan ku awendia tin       Den e karta ta enfatisá ku  ta imposibel òf  improbabel,
       guridat i inkluso di e deso- imo di “ in-kuidabel”       den e prinsipal kousanan di “definishon di kuido paliati-  kompañamentu médiko i di
       lashon humano, den kua E ta    Henter e dokumento ta solisitut di eutanasia òf di vo a asumí den añanan resien    enfermeria (kuido di fun-
       bira un abandono konfiá na e sentrá den e sentido di doló suisidio asistí.            un vínkulo ku por resultá   shonnan  esensial di e kur-
       amor di Tata.                i sufrimentu na lus di e Evan-  Na mesun tempu, ta su- robes”: Den algun pais di     pa), sikológiko i spiritual, ta
          Eutanasia legal           gelio i sakrifisio di Hesus: prayá ku “frekuente ta e mundu, legislashonnan nash-    un deber obligatorio, paso-
          E karta ta “un dokumento “e doló ta eksistensialmente abusunan denunsiá pa e me- onal ku ta regulá kuido pali-  bra lo kontrario lo nifiká un
       nesesario”, segun kardinal soportabel únikamente ka- sun médikonan akí tokante ativo (Palliative Care Act)        abandono inhumano di e en-
       Luis Ladaria, prefekto di e minda ta eksistí speransa” i supreshon di bida di perso- asina manera e leinan tokante  fermo”.
       Kongregashon pa e Doktrina e speransa ku Kristu ta trans- nanan ku hamas a deseá di “final di bida” (End-of-Life     “Esnan ku ta aprobá lein-
       di Fe a deklará, den e lus di mití na e persona ku ta sufri tin eutanasia pa nan mes”.  Law), prevén, huntu ku kuido  an tokante eutanasia i suisidio
       normanan i leinan kada be ta “esun di su presensia, di      Kuido paliativo           paliativo, e yamá Asistencia  asistí ta bira, por lo tantu,
       mas tolerante tokante eutana- su real serkania”.            Den e ekstenso dokumen- Médica a la Muerte (MAiD),    kómplise di e piká grave ku
       sia, suisidio asistí i disposis-  “Kura si ta posibel, kui- to, tin un parti dediká na ku por inkluí e posibilidat di  otronan lo kometé. Nan tam-
       honnan tokante final di bida. da semper”. E palabranan kuido paliativo denter di e pidi i eutanasia i suisidio    be ta  kulpabel di e skandal
          Mester rekordá ku ocho ta akí di Huan Pablo II ta spli- último kapítulo “Enseñansa asistí.                     pasobra tal leinan ta kon-
       e paisnan den kua eutanasia ka ku inkurabel nunka ta di e Magisterio”. Iglesia ta        Di mesun moda, nan ta    tribuí na deformá e konsen-
       òf ousilio na suisidio ta le- sinónimo de “in-kuidabel”, rekordá ku kuido paliativo no atvertí di akshon òf omishon  shi, tambe di fielnan”.
       gal: Oustralia, Luxemburgo, Santa Sede ta rekordá den e ta sufisiente “si no ta eksistí direkto  pa realisá  morto,
       Hulanda, Bèlgika, Suisa, karta.                          un persona ku ‘ta’ huntu ku e pues ilegal ora intervenshon-


                       kontinuashon pag.13                         Respetá outonomia i ka- kontribushon di e kurpanan nan mes na sirbishi. Pero no
                                                                pasidat di inisiativa        intermedio: di famianan, di laga nos para ketu únika-
       Francisco a pone e siguiente kiko nan mester...” Laga tur   Papa, sitando e teksto di asosashonnan, di kooperati- mente na aplouso!”
       ehèmpel: “Kiko bo ta hende papia! I asina ta kon e San Pablo (cfr 1Kor 12,22) vanan, di empresanan chikí,
       hasiendo? – Mi ta bai traha prinsipio di supsidiariedat ta den kua e ta afirmá ku “Tur di ekspreshonnan di e sosie-  Speransa ta audaz
       pa pobernan... Ah, esta bon. funshoná. Nos no por laga e parti di e kurpa ta nesesario” dat sivil.  Tal partisipashon  Francisco a insistí na es-
       I kiko ta e loke bo ta hasi ? – hendenan akí pafó di  parti- i esnan ku ta parse mas débil ta yuda na prevení i koregí nan ku ta skuch’é: “Speran-
       Mi ta siña pobernan, mi ta sipashon; nan sabiduria, sa- i ménos importante, den re- sierto aspektonan negativo di sa ta audas, asina ta laga nos
       bisa nan loke nan mester biduria di e gruponan mas alidat ta esnan mas nesesa- globalisashon i di akshon di animá nos pa soña na gran-
       hasi... Nò, esaki no ta bon, e humilde no por ser lagá un rio; na lus di e imágen akí e Estadonan, manera tambe ta di, buskando idealnan di
       promé paso ta lag’é e pober- banda”.                     ta afirmá: “nos por bisa ku sosodé den kuido di hende- hustisia i di amor sosial ku
       nan bisabo kon nan ta biba,                              prinsipio di supsidiariedat ta nan afektá pa e pandemia. E ta nase di speransa. No laga
                                                                pèrmití kada unu asumí e ròl kontribushonnan akí “for di nos trata di  rekonstruí pasa-
                                                                propio  pa kuido i destino di abou” mester ser enkurashá”. do, espesial esun ku tabata
                                                                e sosiedat. Realisá esaki ta    Francisco a balorá e ak- inhustu i ya tabata malu .”.
                                                                duna  speransa den un futuro titut di rekonosé mediante     Papa a finalisá su mensa-
                                                                mas sano i hustu; i nos ta kon- aplousonan trabou i entrega he invitando tur hende: “Laga
                                                                struí e futuro akí huntu, aspi- di e personal sanitario, nos konstruí un futuro kamin-
                                                                rando kosnan mas grandi, sinembargo, el a insistí: da dimenshon lokal i global
                                                                ampliando nos horizonte i “Laga nos ekstendé e aplou- ta enrikesé nan mes mutua-
                                                                idealnan”.                   so akí pa kada miembro di e mente, kaminda beyesa i
                                                                                             grupo  sosial, pa nan balio- rikesa di gruponan menor
                                                                   Solidaridat y supsidiarie- so kontribushon, pa chikí ku por floresé, i kaminda esun
                                                                dat                          e por ta. Laga nos aploudí an- ku tin mas ta komprometé
                                                                   Papa ta insistí ku “no tin sianonan, muchanan, perso- su mes pa sirbi i duna mas
                                                                solidaridat berdadero sin nanan ku desabilidat, tra- na esun ku tin ménos”.
                           Papa Francisco.                      partisipashon sosial, sin hadónan, tur esnan ku ta pone
   27   28   29   30   31   32   33   34   35