Page 5 - bon-dia-aruba-20200508
P. 5
a5
editorial/colofon Diabierna 8 Mei 2020
Coronavirus a pone nos...
Pensa den slogan so...?
Den e dianan aki nos ta cay di un sorpresa den Loke ta prioridad ta e proyectonan moderno
e otro, pa loke ta maneho di varios ministerio, inteligente, cu ta limita efecto di solo y biento
tur relaciona di algun manera cu e crisis actual pa cultiva producto di horticultura di calidad
di coronavirus. Ta parce cu e casonan aki tin y productividad halto, limitando consumo di
como denominacion comun cu nan no ta bon awa. Esakinan por entrega e 200 gram di ber-
pensa y cu mitar curu ta tira nan den publi- dura fresco cu WHO/FAO ta recomenda pa e
cidad, pa demostra, nos ta supone, cu nan ta dieta minimo saludable pa un persona. Loke
‘bezig’. Sin embargo, aunke publico por ta ta pasando actualmente ta cu nos ta tende
poniendo presion pa mira resultado rapidam- solamente e propaganda di emision di tereno,
ente, esey no ta e mihor manera di traha. pero nos no ta tende nada di un maneho co-
herente den e asunto aki. Por ta cu tin, pero
Un di nan tabata e idea pa cambia ley pa haci atrobe lo ta tene esaki secreto, manera tanto
piscamento cu harpun posible atrobe, loke otro cos. Y ta keda straña anto cu gobierno ta
despues di bastante critica a resulta den un si- mustra ‘ad hoc’ y sin planificacion? A base di
lencio, loke no necesariamente ta implica cu a kico realmente ta parti tereno anto? Djis laga
laga e plan aki pa loke e ta: algo mal cushina cu nos sa.
ta bay trece mas controversia cu solucion pa
problema serio actual. Otro asunto cu ta hala atencion ta loke ta pas-
Despues nos ta haya e iniciativa pa habri e po- ando den enseñansa den e dianan aki. Con-
sibilidad pa haya tereno di huur pa bay planta. fronta cu e crisis cu a obliga cera tur scol, a in-
Bon iniciativa, pero e mester haya un ehe- troduci un maneho ad hoc pa loke ta ‘haya les
cucion apropia tambe. Esey no ta conta sola- online’. Nos impresion ta cu henter e asunto
mente pa e registracion y emision di tereno, aki ta depende enteramente di e empeño, o
unda cu rapidez por pone cierto hende perde ausencia di esey, di e maestro y e mayor(nan).
nan tereno, loke sin duda algun ta bay resul- Te awor, cu e mayor(nan) tabata na cas, por
ta den rencor y critica. Nos ta comprende e a observa cu hopi mayor, apoya pa maestro-
pensamento su tras: crea rapidez di accion pa nan, a haci un esfuerzo pa limita e daño. No
hende por cuminsa mas pronto posible cu nan mas cu esey tampoco, pasobra e muchanan pa
proyecto. Esey ta un banda di e asunto cu nos gran mayoria ta haya repiticon di materia so,
mester awor, pero nos no por lubida e otro. nada nobo. Awor ta filtra e idea nobo cu esaki
Esey ta cu nos mester tin un idea unda nos ta bay bira e ‘normal nobo’ cu e mayornan ta
ta bay, kico nos ta bay stimula y kico no. Y ta bay den e ‘driver’s seat’ pa loke ta siña nan yi-
net aki ta unda nos no ta tende nada, ni un unan. Nos tin basta tempo sin tende algo asina
palabra tocante un maneho agricola cu ta basa ridiculo y fuera di lugar. Y pakico? Pasobra nos
riba un analisis kico ta e cultivo y metodonan ta papiando di un pais unda e participacion di
cu ta ‘make sense’ den nos clima y situacion hende muher na proceso laboral ta haltisimo
di disponibilidad di recurso pa por realisa un y ademas cu e realidad cu hopi biaha ambos
proyecto exitoso. partner, si tin un pareha, tin mas cu un job pa
tene cabez riba awa. Cu e consecuencianan di
Kico anto un maneho asina lo requeri? e actual crisis nos dilanti den e proximo añan-
Promer cu tur cos un escogencia di prioridad an, esey no ta bay mehora tampoco.
a base di necesidad y factibilidad. Nos ta duna
ehemplo, pasobra esey ta trece mas claridad. Loke nos ta bay tin mester ta scolnan cu ta
Un persona ta bin pidi tres bunder di tereno hopi mihor cu nan tabata te awe. Mehora cali-
pa planta maishi cu pinda. E mester haya e dad di enseñansa ta implica entre otro un me-
tereno? Den nos concepto, no. Y promer cu horacion drastico di calidad di docente, y di e
tur hende cuminsa grita cu nos redaccion ta condicionnan den cual nan mester traha. Si no
contra nos Arubianonan, laga nos argumenta. ta haci esey, anto inverti den digitalisacion di
Pa cuminsa, no tin tanto tereno grandi mas cu enseñansa, pa cual nos ta completamente pro,
ta apto pa agricultura tradicional. E mihornan no ta bay duna e frutonan necesario. Y tuma
a bay perdi caba pa construi cas (Tanki Leen- na cuenta cu practicamente nos no tin hende
dert, Sabaneta, e.o.). Sin yobida faborable es- ta bay IPA mas, pues di unda nan mester sali?
aki no ta bay logra pasobra paga awa caro pa Coronavirus a pone nos ta pensa den slogan
cultivo den aire liber no ta factible. Ademas, e so? Ban bolbe pa realidad.
ta un fraccion minimo di loke nos ta consumi
na grano basico.