Page 28 - AM200905
P. 28

6                                                                                       Djabièrnè 4 sèptèmber 2020



                                                   PHP ta pone atenshon na e fenómeno aki

       Difamashon i kalumnia ta kastigabel pa lei





          KRALENDIJK -- Me- di por ehèmpel kulp'é di  stigu di prizon di máksimo  denunsia i lo traha un                     Banda di e opshon di
       dia sosial, spesialmente  un echo kastigabel.            un aña òf un but monetario  prosèsverbal di e kaso, pa  hasi un denunsia ofisial pa

       facebook, a para bira un       Pero difamashon no ta  di e terser kategoria. Lei  asina outoridadnan kom- outoridatnan kompetente
       plataforma riba kua hende  enserá solamente kulpa  ta kubri difamashon por  petente por persiguí esun  persiguí esun ku a hasi
       ta ataká otro, bayendo asi- otro di un echo kastigabel,  ehèmpel den korant i tam- ku a hasi su mes kulpabel  su mes kulpabel pa e deli-
       na leu pa usa difamashon  sino tambe ora ta trata por  be  hasi  via  media  sosial.  na e echonan aki.            tonan di difamashon i ka-
       i kalumnia, pa  pinta otro  ehèmpel di hasi públika- Lei no nesesariamente ta            Ta posibel tambe ora  lumnia, un siudadano por
       pretu. Difamashon i ka- mente ku sierto persona  pone énfasis ku si e echo  cu un persona hasi su mes  kana e kaminda di entamá
       lumnia sinembargo ta kas- lo tin relashon amoroso ku  ta bèrdat òf nò.                kulpabel na difamashon  un prosedura sivil.
       tigabel  pa  lei. Tantu den  tal persona òf personanan.                               òf kalumnia ku e lo ta          Si a difamá e siudadano,
       derechi penal komo sivil  Den un kaso asina tambe                    Senario          kometiendo un akto ilísi- e tin derecho riba un kom-
       por atendé ku esnan ku  por papia  di  difamashon.          Si  un persona ofendé  to (na hulandes 'onrecht- pensashon pa e daño ku el
       hasi nan mes kulpabel na  Ora ku e akusashonnan  pa  e  aktonan  menshona  matige daad'). E persona  a sufri. Tin diferente tipo
       difamashon i kalumnia.      aki sosodé por eskrito i  aki keda deklará kulpabel  ku kometé un akto ilísito  di daño ku e siudadano
          Plataforma      Hóben- riba Internèt por yama  den un sentensia irevoka- na un otro persona tin e  por sufri, entre otro daño
       nan  Profesional (PHP),  esaki 'smaadschrift', esta  bel, e persona ku a difam’é  obligashon di  kompensá  di reputashon, pèrdida di
       ku ta operá un tienda di  difamashon por eskrito.        no por wòrdu hañá kulpa- e daño kousá pa e akto ei.  entrada etc.
       lei na Aruba, a publiká                                  bel pa e echo kastigabel di  E pasonan legal ku e per-       Pa  mas informasho ku
       un artíkulo interesante               Diferensia         kalumnia. Difamashon i  sona por tuma ta inisiá un  tuma kontakto ku Plata-
       tokante e tópiko di di-        Por papia  di kalumnia  kalumnia ta echonan kas- huisio sumario òf un kaso  forma Hobennan Pro-
       famashon  i  kalumnia.  E  ora ku  un  persona hasi  tigabel pa lei ku no ta ser  di fondo, demandando sea  fesional  na  nan e-mail:
       artíkulo ta skirbí pa Ge- akusashonnan di un otro,  persiguí si e viktima no  rektifiklashon òf pa e per- plataformahobennanpro-
       rick CroesLL.B, B.ec        siendo ku e sa òf ta suponé  hasi un denunsia.            sona kita e ekspreshonnan  fesional@gmail.com.
                                   di sa ku e akusashonnan         E persona por hasi su  ku a pone.
          Minorca Martis LL.B      aki no ta bèrdat. Ora ku
          Den liñanan general e  bo sa ku algu no ta bèrdat,
       leinan ku ta atendé ku di- lo por papia di 'laster', si
       famashon i kalumnia pa  bo persona konta e bèr-
       islanan BES ta igual ku  dat e ora nunka por tin un
       Aruba, isla na unda PHP  kaso di kalumnia. Pero e
       su tereno di trabou ta.     ora por papia sí di difa-
          Na hulandes nan ta pa- mashon, pasobra asta si bo
       pia di 'smaad en laster'.  konta e bèrdat e por ta un
       Ta terminologianan ku  echo kastigabel pa lei.
       ta originá for di Kódigo       Mester enfatisá ku no ta
       Penal. Na papiamentu lo  bai pa konta e bèrdat si òf
       por yama e aktonan aki  no, pero mas bien si ta ta-
       difamashon i kalumnia.  cha e honor òf bon nòmber
       Nan ta aktonan kastigabel  di un persona pa medio di
       pa lei. Esun hañá  kulpa- e akusashon.
       bel por  haña penanan ku       Si e persona ku kome-
       por imponé, sea di but òf  té a propósito e akto di
       kastigu di prizon. Riba  difamashon, tachando e
       e tereno sivil un persona  honor i bon nòmber di un
       ku kometé e aktonan aki  persona, dor di akus'é di
       tambe por haña nan mes  sierto tipo di  echo kasti-
       konfrontá ku un demanda  gabel  ku e  intenshon di
       legal.                      krea publisidat di esaki, lo
                                   bira kulpabel pa e echo di
               Kiko nan ta?        difamashon i lo por haña
          Ora ku bo ta papia di  un kondena máksimo di
       difamashon ta  trata  di  6 luna di prizon òf un but
       ekspreshonnan hasí ku e  monetario  di e terser  ka-
       meta di ruiná e reputashon  tegoria.
       di un persona. Ku otro pa-     Si e difamashon sosodé
       labra, ta tratando di atachá  entre otro por eskrito, via
       e persona su honor i bon  potrèt òf datonan di un
       nòmber. Sin ku ta nesesa- kòmpiuter, kua kontenido
       rio ta hasi un persona pú- keda tresé den publisidat,
       blikamente pretu pa medio  e kulpabel por haña ka-
   23   24   25   26   27   28   29   30   31   32   33