Page 12 - bon-dia-aruba-20200617
P. 12

A12   HENDE
                    Diaranson 17 Juni 2020

             A.T.A a añadi tres sector adicional na Aruba Health and Happiness Code


                                                                                                   tamento  di  Salud  Publico  grama di HH Code a wordo
                                                                                                   (D.V.G.) a lansa e programa di  lansa, un total di 1603 com-
                                                                                                   Aruba Health and Happiness  pania  den  e  shete  sectornan
                                                                                                   Code (HH Code) cu e meta  di  ‘Accommodations’,  ‘Food
                                                                                                   pa  sigura  cu  protocolnan  di  &  Beverage’,  ‘Food  Trucks’,
                                                                                                   higiena y salud ta na un nivel  ‘Retail/Shops/Supermarkets’,
                                                                                                   cu nos bishitantenan ta spera  ‘Tour  Operators,  ‘Car  Rent-
                                                                                                   ora di bishita un destinacion  als’  y  ‘Taxi’  a  exitosamente
                                                                                                   turistico manera Aruba.      pasa  e  prome  fase  di  e  pro-
                                                                                                                                grama pa cual nan ta wordo
                                                                                                   A.T.A. a introduci e tres sec-  otorga  un  seyo  colorido  di
                                                                                                   tornan adicional di ‘Spa & Sa-  HH Code, cual ta e seyo di
                                                                                                   lon’, ‘Watersports’ y ‘Casino’  pre-check.  Tur  compania,
                                                                                                   cu  tambe  lo  mester  registra  cu excepcion di taxistanan, a
                                                                                                   pa e programa di HH Code  ricibi un e-mail confirmando
                                                                                                   cu e meta pa completa esaki  esaki y indicando riba ki fe-
                                                                                                   dentro di dos siman, pues no  cha lo por pasa busca e seyo
                                                                                                   mas tarda cu 1 di juli. Manera  di pre-check. Ta haci un apel-
                                                                                                   tabata  e  caso  cu  e  sectornan  acion  na  tur  compania  cu  a
                                                                                                   anterior,  e  sectornan  adicio-  registra pa verifica si a ricibi
                                                                                                   nal tambe lo mester completa  e  e-mail  aki,  mirando  cu
                                                                                                   e dos fasenan di e programa  esaki lo por a bay den ‘junk
                                                                                                   di HH Code. E prome fase ta  mail’. Taxistanan cu a yena e
                                                                                                   consisti  di  un  registracion  y  registracion y checklist debi-
                                                                                                   checklist cu lo mester wordo  damente den transcurso di e
                                                                                                   yena  via  www.arubacovid19.  siman  tras  di  lomba  pronto
            ORANJESTAD  –    Reci-       grama  di    Aruba  Health  E tres sectornan adicional ta  org.                        lo  ricibi  un  e-mail  di  con-
            entemente Oficina di Tur-    and Happiness Code (HH  inclui ‘Spa & Salon’, ‘Water-                                  firmacion  caminda  lo  indica
            ismo di Aruba a añadi tres  Code).                        sports’  y  ‘Casinos’.  A.T.A.  Durante  e  prome  cuatro  si-  e fecha riba cual lo por pasa
            sector adicional na e  pro-                               conhuntamente  cu  Depar-    mannan  despues  cu  e  pro-  busca e seyo di pre-check.

                                                    Abuso sexual di menor na Aruba


            ORANJESTAD -  Un di e topiconan cu menos ta ser papia di dje ta:  •  Yama Tienda di Educacion na 161 pa guia tocante lantamento di mucha y
            abuso sexual di menor. E idea cu un mucha of un hoben bou di 18 aña         hoben;
            ta victima di abuso sexual por lanta pensamento di trauma cerca hopi  •  Yama seccion Bida y Famia di Departamento di Asunto Social na 5281150
            di nos cu ta hacie mas dificil pa papia di dje. Online por haya hopi        pa guia psicologico y ortopedagogico pa famia y pareha.
            informacion tocante abuso sexual di menor, pero abo ta na altura di
            kico ta abuso sexual, con pa reconoce esaki y kico abo por haci aki na  Den un caso di emergencia cu bo ta sinti cu e bida di un mucha ta na peliger
            Aruba pa yuda un mucha?                                                 yama Polis na 100! Un yamada por scapa un bida cu trauma. Un yamada por
                                                                                    salba un bida.
            Kico ta abuso sexual di menor?
                                                                                    E ta hopi importante pa nos como comunidad ta consciente y bon informa
            Abuso sexual ta wordo defini ora cu un menor di edad ta wordo forsa of invita  di e señalnan di abuso di mucha pa asina nos por actua debidamente. Bishita
            pa participa den actonan sexual cu un persona. E forma cu nos ta pensa di bi-  nos website www.scparuba.com y click ariba nos pagina “Reconoce abuso di
            aha riba dje ta ora ta trata di abuso sexual cu penetracion den parti priva (oral,  mucha” y keda bon informa. Bo iniciativa por salba un bida di un mucha, paso
            vagina, anus) di un menor. No obstante, tin hopi mas forma cu abuso sexual  e bienestar y siguridad di nos muchanan ta e responsabilidad di nos tur.
            di menor por tuma luga. Akinan nos ta duna un lista di diferente actonan di
            abuso sexual;

            Actonan di abuso sexual di mucha:
            •  Acto sexual cu penetracion, manera “rape” of sexo oral.
            •  Acto sexual sin penetracion manera mishimento cu paña bisti na parti pri-
                va, fregamento, sunchimento of masturbacion.
            •  Laga un mucha wak otro persona participa den actonan sexual, manera
                pornografia of den persona.
            •  Laga un mucha hunga of uza obhetonan di placer sexual.
            •  Conta chiste di “dobel-sinti” of di “mal ehempel” na un mucha.
            •  Forsa of invita un mucha pa kita su paña pa placer sexual.
            •  Mustra bo parti priva na un mucha “flashing”.
            •  Encurasha un mucha pa actua den un forma sexualmente inapropia.
            •  Prepara  un  mucha  pa  abuso  of  actividad  sexual  ora  e  bira  mas  grandi
                “grooming”.

            Tur e actonan aki ta wordo considera como abuso sexual. Abuso sexual ta cas-
            tigabel pa Ley y ta bay contra e derechonan internacional di mucha.



            Kico abo por haci pa yuda un mucha?
            Silencio ta permiti cu violencia ta sigui sosode. Si bo ta sinti of tin sospecho cu
            algo no ta corecto of bo ta mira of scucha algo sospechoso, por fabor no keda
            den silencio y acudi na un instancia pa ayudo.

            •  Yama Bureau Sostenemi na 5881010 si bo mester di conseho, tin sospecho
                y of kier raporta un caso di abuso di mucha;
            •  Yama Fundacion Respeta Mi na 5824433 pa informacion, conseho y guia
                tocante caso di abuso di menor;
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17