Page 6 - bon-dia-aruba-20230419
P. 6
A6 LOCAL
Diaranson 19 aPriL 2023
Canasta di consumo a conoce aumento di prijs
Oficina Central di Esta- cu Maart 2022. door di un caida di 8.9% den oce un aumento di prijs cau- domestico bruto (GDP) di
distica ta presenta e resul- e categoria “Aparato pa uso sando un efecto di 1.01 ppt, termino nominal pa termino
tadonan principal di e In- Durante e luna aki, cuatro (4) domestico”, causando un mientras cu 32.4% ta mustra real den Cuentanan Nacio-
dice di Prijs di Consumo di e diesdos (12) sectornan a efecto di -0.24 ppt. E caida un caida di prijs, cu a contri- nal. (Por ehempel door di
(CPI) pa luna di Maart registra caida di prijs. E caid- den e sector di “Vivienda” bui cu un efecto di -1.12 ppt elimina e efectonan di cam-
2023. anan cu tabatin e mayor efec- a wordo causa door di un y pa e restante 16.7% no ta- bionan di prijs di e balor
to riba e CPI a wordo regis- caida den e categoria “Man- batin cambio den prijs. Prijs- di consumo) 3. Como un
Indice di Prijs di Consumo pa tra pa e sectornan di “Mobi- tencion y reparacion di vivi- nan di bienes a baha cu 0.3% medio pa gobiernonan y/of
luna di Maart 2023 E CPI pa lario” (-4.8%) y “Vivienda” enda” (-1.4%), causando un y a causa un efecto di -0.19 banconan central fiha obhe-
luna di Maart 2023 ta 107.47, (-0.3%), causando un efecto efecto di -0.07 ppt. E subida ppt. Prijsnan di servicionan a tivonan inflacionario.
loke ta representa un caida di respectivamente, -0.44 y den e sector di “Transporte” a conoce un subida di 0.2% y
di 0.1% compara cu e indice -0.07 ppt. E caidanan den e wordo causa principalmente a causa un efecto di 0.08 ppt Bestaansminimum
di Februari 2023 (107.59). E restante sectornan a contri- door di un subida den e cat- riba CPI di Maart 2023. E bestaansminimum pa un
cambio di e CPI pa e ultimo bui cu un efecto di -0.05 ppt egoria “Compra di vehiculo” hogar consistiendo di dos (2)
diesdos (12) lunanan (Maart riba e CPI di Maart 2023. E (7.8%), causando un efecto di Core inflation adulto y dos (2) mucha (edad
2022 te cu Maart 2023) ta caidanan aki a wordo con- 0.39 ppt. E subida den e sec- E CPIC (core inflation) - 0-15 aña) na Maart 2023 ta
5.9%, un subida di 1.9 punto traresta parcialmente door tor di “Salud” a wordo causa CPI excluyendo e efecto di Afl. 5,386, un caida di Afl. 7
di porcentahe (ppt) compara di principalmente subida principalmente door di un energia y cuminda - a registra compara cu Februari 2023
cu e periodo corespondiente den e indicenan di e sector- subida di 3.5% den e catego- na Maart 2023 un subida di (Afl. 5.393). E bestaansmini-
di aña pasa (4.0%). E prome- nan di “Transporte” (2.0%) ria “Producto, aparatonan y 3.3%. E indice di energia - cu mum pa un hogar di un (1)
dio anual (ultimo 24 luna) di y “Salud” (3.0%) cu a con- ekipo medico”, causando un ta consisti di e productonan: adulto ta Afl. 2,565, un caida
e tasa di inflacion pa e peri- tribui cu un efecto di 0.28 y efecto di 0.05 ppt. electricidad, awa, gasolin y di Afl. 3 compara cu Februari
odonan di Maart 2021 te cu 0.06 ppt riba e CPI di Maart diesel a registra un subida di 2023 (Afl. 2,568). Kico ta un
Maart 2022 y Maart 2022 te 2023. E subidanan den e res- Canasta di consumo 16.5%. E indice di cuminda a “Bestaansminimum” y con
cu Maart 2023 ta 6.2%, un tante sectornan a contribui E canasta di consumo di e registra un subida di 11.9%. e ta wordo ahusta? CBS ta
subida di 4.1 ppt compara cu cu un efecto di 0.10 ppt riba CPI ta consisti di 408 bienes Kico ta CPIC? E CPIC (core defini un bestaansminimum
e 2.1% registra den e peri- e CPI di Maart 2023. E caida y servicionan. Compara cu inflation) of e inflacion ba- como e nivel minimo di en-
odonan di Maart 2020 te cu den e sector di “Mobilario” a Februari 2023, 51.0% di e bi- sico ta un porcion di e infla- trada cu ta wordo percibi
Maart 2021 y Maart 2021 te wordo causa principalmente enes y servicionan aki a con- cion unda cierto articulonan necesario pa un persona of
cu tin movimientonan di pri- famia por funciona den so-
jsnan volatil ta wordo exclui, ciedad di un manera adec-
manera productonan alimen- uado y socialmente acepta-
ticio y energetico. Na mo- bel. Ora nos usa e definicion
mento cu e inflacion basico “Bestaansminimum”, en re-
wordo calcula, e componen- alidad ta wordo referi na un
tenan mas volatil ta wordo “Sociaal Bestaansminimum”
elimina di e inflacion total. y no na e definicion literal di
E indice di e inflacion basico un “Bestaansminimum” cu
ta sirbi pa evalua e tendencia ta referi na “e suma di placa
riba medio y largo plazo di e necesario pa cumpra e bienes
nivel general di prijsnan. Pa y servicionan cu ta wordo
ahusta maneho monetario, considera necesario pa biba
hopi economista ta enfoca un bida liber di privacionnan
riba e tasa di e inflacion ba- basico” (Nacionnan Uni).
sico, como cu esaki ta permiti Un indice a wordo crea pa e
un evaluacion mas profundo “Bestaansminimum” door di
di e procesonan di inflacion calcula e costo di tur recur-
reciente den e economia. sonan esencial cu un adulto
promedio ta consumi duran-
E CPIC ta wordo calcula te un luna. Cada luna e indice
door di compara e indice aki ta wordo ahusta, a base di
promedio di e periodo di e e prijsnan di alimento, paña,
12 lunanan mas reciente cu vivienda, transporte y otro
e promedio di e periodo di articulonan den e canasta.
12 lunanan anterior (Prome-
dio anual). Elaboracion di un E bestaansminimum actual
CPI tin tres meta principal. 1. ta wordo basa riba e rapport
Como un metodo di calculo “Bestaansminimum 2010”
pa compensa empleadonan publica door di CBS na De-
pa motibo di perdida di pod- cember 2010, y cual ta wor-
er di compra, ahustando nan do actualisa mensualmente
salarionan, cu e proporcion segun e CPI. E unidad di
di e cambio porcentual di referencia usa door di CBS
CPI, locual ta conoci como (manera indica den e rapport
indexering. 2. Como un aki) ta di un hogar cu ta con-
mecanismo pa ahusta com- sisti di dos adulto y dos mu-
ponentenan di e producto cha (di 0 pa 14 aña).