Page 18 - AHATA
P. 18

A2   LOCAL
                       Diabierna 9 Mei 2025
             Despues cu a aumenta e limite cu no ta paga mas,

             Ken lo ricibi restitucion di loonbelasting?


            Manera ta conoci, Gobier-                                                                                           eigenlijk  no  mucho  a  cam-
            no hunto cu Departamen-                                                                                             bia.”
            to  di  Impuesto  a  anuncia
            cu  ta  elimina  loonbelast-                                                                                        Bon Dia Aruba a puntra e ac-
            ing  riba  entradanan  bao                                                                                          countant  tocante  un  manera
            64.930  florin  pa  aña.  For                                                                                       di pensa cu tin na Aruba, cu ta
            di januari, algun ciudada-                                                                                          ‘cumbini’ pa tin debe pasobra
            no  lo  a  nota  cu  tin  mas                                                                                       si  no,  DIMP  ta  cay  mucho
            placa den nan cartera fin                                                                                           pisa. Awo cu hopi hende no
            di  luna.  Sinembargo,  no                                                                                          lo  haya  restitucion  basa  riba
            tur ta consciente cu esaki                                                                                          interes  riba  debe,  kico  esaki
            tambe  tin  impacto  pa  e                                                                                          ta nifica? Segun e accountant,
            restitucion cu tabata haya                                                                                          esaki ta un mito cu no ta klop
            normalmente fin di aña.                                                                                             completamente cu realidad.

            Te  cu  2024,  e  cobranza  di                                                                                      “Esey ta manera un mito, pa-
            loonbelasting, cu ta un adel-                                                                                       sobra dependiendo atrobe ki
            anto  di  e  impuesto  riba  en-                                                                                    tipo di debe. Por ehempel un
            trada   (inkomstenbelasting)                                                                                        hipoteca,  e  interes  ta  aftrek-
            tabata cuminza na un salario                                                                                        baar mas hopi.  Por  ehempel
            di  30.000  (30  mil)  florin.  E                                                                                   pa belasting bo tin un aftrek-
            porcentahe  tabata  10  por-                                                                                        post di hipoteca di interes te
            ciento pa e salario anual aki te                                                                                    cu 40mil florin pa aña. Pero
            cu e suma di 64.930. E cam-                                                                                         por  ehemplo  personal  loan,
            bio haci e aña aki ta nifica cu                                                                                     car loan cu esey, tin un max-
            esnan cu ta gana te cu 64.930                                                                                       imo  di  5mil  pa  aña.  Dus  cu
            florin  a  base  anual,  ta  paga                                                                                   eigenlijk bo yena bo mes cu
            cero (0) porciento na loonb-                                                                                        prestamo, car loan y personal
            elasting y consecuentemente,                                                                                        loan, bo lo paga mas na interes
            si  no  tin  mas  entrada,  no                                                                                      cu loke bo por haya back. Pa
            mester paga mas na impuesto                                                                                         luna eigenlijk bo ta yenando
            riba entrada.                                                                                                       bo mes cu debe. Bo ta bay ta
                                                                                                                                mas krap, tin menos poder di
            Un  efecto  di  e  cambio  di                                                                                       compra. En principio, ami no
            limite  pa  loonbelasting  tin                                                                                      ta considera esaki un opcion.”
            efecto pa e inkomstenbelast-
            ing den sentido cu e ta keda                                                                                        Lo mas importante ta pa hen-
            un obligacion pa entrega es-                                                                                        de tene cuenta cu fin di otro
            aki anualmente. Mirando cu                                                                                          aña no ta bay tin restitucion.
            loonbelasting  ta  un  adelanto                                                                                     Esnan  cu  ta  cu  salario  te  cu
            di  inkomstenbelasting,  si  no                                                                                     6mil  florin,  cu  actualmente,
            mester  di  paga  mas,  e  suma                                                                                     di januari caba nan a ripara cu
            cu tin cu yena di obligacion                                                                                        nan no ta paga loonbelasting
            di  pago  ta  cero  (0).  Pero  al-                                                                                 mas,  considera  spaar  e  placa
            abes esey ta nifica cu entrante                                                                                     aki  pa  cumpli  cu  e  pagonan
            2025, pa esnan cu ta gana bou   indicacion  preliminar  kico  e  ehempel, interes di hipoteca,  spaar e bo mes. Esey ta pri-  cu  normalmente  tabata  haci
            70 mil florin pa aña, ya lo no   persona ta bay gana e aña ey  seguro di cas cu ta mara na e  mordialmente e cambio cu ta   cu e restitucion. “Mi ta ripara
            tin restitucion for di Departa-  y mas o menos kico ta bay ta  hipoteca, seguro  di bida, se-  bin.”                cu toch no a informa e parti
            mento di Impuesto.           e interes riba su debenan. A  guro di candela, of interes di                           aki na pueblo. Y toch ta im-
                                         base di esey, DIMP ta haci un  car  loan,  personal  loan,  etc.  Esaki  ta  nifica  cu  e  placa  cu   portante  pasobra  hopi  bi-
            Bon  Dia  Aruba  a  combersa   calculacion,  y  ta  manda  bisa  Pero  e  ta  mara  na  e  loonb-  antes  tabata  haya  den  resti-  aha hende ta conta cu ta bay
            cu  un  accountant,  kende  a   cuanto  mag  kita  di  salario  elasting,  y  no  na  e  AOV  of  tucion  for  di  DIMP,  awo  ta   haya  algo  back,  cu  ta  pon’e
            papia  den  condicion  anoni-  adelanta.  “Pa  e  persona  aki,  AZV.  “Esaki  pasobra  e  AOV  hay’e  luna  pa  luna  mesora.   pa  vakantie  of  cualkier  otro
            mo, tocante e efectonan di e   en  bes  di  kita  por  ehemplo  y AZV ta postnan cu ta bouw  Y  lo  mas  consehabel  ta  por   proposito. Pero esey no ta bay
            cambio den cobransa di loon-  Afl.  500  di  loonbelasting,  op pensioen, y ta contribui na  ehempel  pa  e  hende  pon’e   ta e caso.”
            belasting.                   ta  haya  un  reduccion  di  co-  e cartera di remedi y atencion  den cuenta di banco, spaar, pa
                                         mienso di aña caba, anto e ta  medico.  Eseynan  ta  cosnan  e por tine na final di aña cera
            E accountant a splica cu sim-  bay paga Afl. 200. Anto e Afl.  cu  normalmente bo no mag  mescos cu e tabata haya e res-
            plemente  bisa,  loonbelasting   300 ya ta eigenlijk manera un  kita  nada  di  dje.  Normal-  titucion.
            ta eigenlijk e debe directo di   voorschot cada luna di su af-  mente  hasta  por  ehempel  e
            e empleado pa gobierno, y e   trekpost.  Pero  awo  den  caso  reparatietoeslag  ta  ser  kita  “Hopi  hende  no  ta  ripara  e
            cobransa ta sucede a traves di   cu e persona su salario ta bao  primordialmente  di  loonb-  parti  aki.  Tur  hende  ta  con-
            e  doño  di  trabao.  Hende  ta   di e limite cu no ta paga loon-  elasting.” Den e caso ey, si e  tento  si  ta  bay  haya  mas  pa
            paga  loonbelasting,  y  na  fi-  belasting mas, e ora no tin re-  persona no ta paga loonbelas-  luna, pero di otro banda nan
            nal di aña ora ta entrega nan   duccion, y no tin restitucion  ting mas, esey kiermen no tin  no a pensa riba e consecuen-
            declaracion, ta pidi un reduc-  tampoco. E ora ey e ta cla.”  un caminda cu por kit’e di dje  cia  mas  aleu.  Por  ehempel
            cion  di  e  loonbelasting  basa                          y duna back fin di aña.      nan ta pensando otro aña mi
            riba e debenan cu e persona   Hendenan  cu  antes  tabata                              ta  bay  declara  toch  manera
            por tin.                     paga loonbelasting, y awo no  Loke nos ta mira awo ta cu tin  tur  aña,  y  mi  lo  haya  algo
                                         ta paga mas, si nan tin interes  un diferencia na ki momento  back, y otro aña esey no ta bay
            Tin  dos  tipo  di  reduccion.   di  prestamo  cu  nan  tabata  ta ricibi e placa, pero na final  ta e caso. Nos ta papiando di
            Por hacie na comienso di aña,   declara  anualmente  a  traves  di dia ta keda e mesun placa.  e hendenan cu ta cay den un
            hende por pidi un reduccion   di  inkomestenbelasting,  lo  “En principio si. E ta simple-  salario te cu 6mil pa luna. Es-
            di loonbelasting a traves di un   no haya e restitucion ey back  mente manera un aplasamen-  nan cu ta gana mas cu esey si
            formulario entrega na Depar-  mas.                        to. En bes di ‘spaar’ e placa pa  ta sigui haci nan declaracion
            tamento  di  Impuesto,  y  ta   Pasobra  interes  of  aftrek-  luna  na  DIMP,  bo  ta  hay’e  y si nan tin aftrekpost, nan lo
            ricibi aprobacion cu ya tin un   postnan cu ta ser yama – por  den bo salario y bo lo tin cu  haya restitucion back. Pa nan
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23