Page 71 - BÜLTEN DERGİSİ 89. SAYISI

İsa Yusuf
İsa Yusuf ALPTEKİN oldukları eziyetlere şahit olur. 6 yıl boyunca “Altay” adlı bir mecmua çıkarır. Ardından
1946’ da İsa Yusuf Alptekin Urumçi’ de
Batı Türkistan’ın şehirlerine ziyaretlerde
bulunur ve Türk milliyetçileri ile buluşur ve da “Erk” adlı bir gazete hayata geçer.
Doğu Türkistan, büyük Türkistan’ın bir onlarla işbirliğinin yollarını araştırır. Elinden Bu gazetenin başta sağ tarafında “Biz
parçası olup, Çin devletinin işgali altındadır. geldiği kadar Batı Türkistan’da hem Batı hem Milliyetçiyiz, Biz Halkçıyız, Biz İnsaniyetçiyiz”,
Esir Türkler deyince ilk sıralarda bu Türk de Doğu Türkistanlılara yardım etmeye çalışır. sol tarafında ise “Irkımız Türk, Dinimiz
Yurdunun adı aklımıza gelir. Aynı zamanda Doğu Türkistanlılara komünizm İslam, Yurdumuz Türkistan’dır” yazılmıştır.
Türkler Çin zulmü ve esaretinden tehlikesine karşı uyarır. Milletine hem Çin’ in Bu arada Rusya’nın da çalışmalardan
kurtulmak için nice mücadeleler vermiştir. hem de Rus’ un emperyalist düşüncelerini rahatsızlıkları gittikçe artıyor ve artık açıktan
İsa Yusuf Alptekin bu mücadelelerde ilk anlatmaya çalışır. Batı Türkistan’ da henüz şehit saldırılmaktaydı.
akla gelenlerden biridir. Onun hayatı ve edilmemiş olan milli şair Çolpan ile buluşması Çin’de komünistler iktidarı ele geçirme
mücadelesi milleti için bir ışık olup Türk İsa Yusuf Alptekin’ i çok etkiler. Çolpan’ ın “İsa mücadelesi esnasında Pekin’i işgal ederler
milletinin gönlünde taht kurmuştur. bey, gerek bizim gerekse sizin için yapılacak ve Doğu Türkistan’a yönelirler. Bu sebepten
Doğu Türkistan’ın Kaşgar vilayetine bağlı şey, adam yetiştirmek! Her şeyden anlayacak ‘Doğu Türkistan davasının’ savunulması
Yenihisar ilçesinde 1901 yılında bir çiftçi adam yetiştirmek! Ne çekiyorsak, adamsızlıktan için hicret kararı alınır. İsa Yusuf Alptekin
ailesinin çocuğu olarak dünyaya gelir İsa çekiyoruz. Türkiye ve Almanya’ya çok sayıda ve Mehmet Emin Buğra 852 kişi ile
Yusuf Alptekin. Ailenin 12 çocuğu olur fakat talebe göndermek lazım!” sözleri İsa Yusuf Keşmir’e doğru yola çıkarlar. 54 kişi yolda
bunlardan 9’u küçük yaşlarda vefat eder, İsa Alptekin için ömrünün sonuna kadar vereceği hastalık ve vahşi doğa şartlarından dolayı
Yusuf Alptekin hayatta kalan 3 kardeşin en mücadelede hep aklında olacaktır. hayatını kaybeder. Ladak’a (Hindistan)
küçüğüdür. Abisi Hüseyin, Doğu Türkistan’ın Yanında görevde olduğu konsolosun ulaşıldığında onlarca kişinin el ve ayak
bir dönem Ruslar tarafından işgal edildiğinde görevinden alınması sonrası Pekin’ e gider. parmakları donmuş olmaktan dolayı
Ruslar tarafından şehit edilir. İsa Yusuf Alptekin Burada “Doğu Türkistan Vatandaşlar kesilir. İlk sınır geçme teşebbüsünde İsa
“Ben Rus aleyhtarı çalışmalar yaptığımdan Cemiyeti”ni kurar ve “Çin Türkistanı’ nın Yusuf Alptekin Çin askerleri tarafından
dolayı abim şehit edilmiştir” demektedir. Avazı” adlı dergiyi çıkarır. İşgalci Çin Doğu tutuklanmış ve işkenceler de görmüştür.
Türkistan’da baskılarını artırmaya devam Uzun uğraşılar sonrası 1952’de Türkiye
etmektedir. Türklerin Kumul’ daki başlatmış Doğu Türkistanlıların iskanlı göçmen olarak
oldukları ayaklanma sonrası 1933’te “Doğu Türkiye’ye yerleşmelerini kabul eder. Bu ALPTEKİN
Türkistan İslam Cumhuriyeti” kuruldu, Mehmet Emin Buğra ve İsa Yusuf Alptekin’in
merkez Kaşgar. Maalesef bir yıl sonra bu yapmış oldukları resmi görüşmelere ve
devlet Çin tarafından ortadan kaldırılır ve basın yoluyla davalarını canlı tutmalarının
Doğu Türkistan tekrar işgal edilir. Nankin’de neticesidir. Mehmet Emin Buğra 1952,
bulunan İsa Yusuf Alptekin milletine milli İsa Yusuf Alptekin 1954’te Türkiye’ye
şuur çalışmalarında hızla devam eder ve bu yerleşirler. 1957’de İsa Yusuf Alptekin
ayaklanma hareketinde yer almamıştır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olur. Tarihte
1936 yılında İsa Yusuf Alptekin Çin düzenlenen ilk Doğu Türkistan Kurultayı’ nda
Millet Meclisi üyeliğine seçilir. Çin – Japon (Hicaz Kurultayı, 1954) Mehmet Emin Buğra
anlaşmazlıkları konusunda Çin tezini anlatması ve İsa Yusuf Alptekin’ e vekaletname verilir
için İsa Yusuf Alptekin İslam ülkelerine ziyaret ve liderlikleri tasdiklenmiş olur. Mehmet
etmekle görevlendirilir. İki yıl sürecek olan Emin Buğra’nın Türkiye’de başlatmış olduğu Mehmet Akif ERSOY
bu seyahatte İsa Yusuf Alptekin görüştüğü yayın faaliyetini İsa Yusuf Alptekin tarafından
yetkililere Doğu Türkistan davasını anlatma da sürdürülür. 1960 yılında “Doğu Türkistan
fırsatını bulur. Hindistan’da Muhammed Ali Göçmenler Cemiyeti” kurulur. Basın yoluyla
Cinnah ve Gandi, Suudi Arabistan Kralı, ve konferanslarla “Doğu Türkistan davası”
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı gibi anlatılmaya çalışılır. “Doğu Türkistan’ın
yetkilileri ziyaret eder ve davasını dile getirir. İsa Sesi” isimli dergi (1984) Türkçe, Arapça ve
Yusuf Alptekin aynı zamanda gittiği ülkelerde İngilizce olarak yayınlanır. 1983’te “Doğu
Doğu Türkistanlılarla da temasa geçer ve onları Türkistan Neşriyat Merkezi,” 1986’da “Doğu
Babası İsa’yı din alimi olarak yetiştirmek teşkilatlanmaları için teşvik eder. Afganistan’ Türkistan Vakfı” kurulur. Çeşitli ülkelerde
ister. Çin kaymakamının isteği üzerine İsa da aynı zamanda 1933 ayaklanmasının konferanslara katılan İsa Yusuf Alptekin
Yusuf Alptekin Çin okuluna yazılır. Babası kahramanlarından olan Mehmet Emin Buğra 1980 yılında Mekke’de düzenlenen Dünya
bu Çin okuluna gitmesi için din eğitimini de ile görüşür. İsa Yusuf Alptekin Müslüman İslam Birliği Kurucular Meclisi üyeliğine de
şart koşar ve İsa Yusuf Alptekin okul dışında devletlerden gereken yardımı göremez ve Çin’e seçilir. Yılmak, yorulmak, pes etmek nedir
medrese eğitimi de alır. Doğu Türkistan’da döner, mücadelesine kaldığı yerden devam bilmeyen İsa Yusuf Alptekin 1995 yılında
okuma imkanları fazla olmadığı için İsa Yusuf eder. vefat etti ve İstanbul’ da Topkapı Mezarlığı’
Alptekin sadece Çin okulu ve medrese eğitimi Doğu Türkistan’ın şartlarının değiştirilmesi na defnolundu. Eserlerinden bazıları: Doğu 20 Aralık 27 Aralık
almıştır. O asıl eğitimini Batı Türkistan’da için yapmış olduğu bütün girişimler Çin Türkistan Davası, Unutulan Vatan Doğu
edineceği tecrübeler ile alacaktır. Bir başka Millet Meclisi tarafından ret edilir. Bu arada Türkistan, Doğu Türkistan İnsanlıktan
eğitim mekanı ise Meşreb Meclisi’dir. İsa Mehmet Emin Buğra ailesiyle beraber Çin’e Yardım Bekliyor. 1873 - 1936
Yusuf Alptekin bu mecliste yiğitbaşlık döner ve İsa Yusuf Alptekin ile Doğu Türkistan İsa Yusuf Alptekin diplomat yönü ile ağır
derecesine kadar yükselir. Erken yaşlarda mücadelesini beraber yürütürler. 1944’ te İli basan bir şahsiyettir. Şiddetten ziyade aklı
memuriyete atılır ve Türkçe öğretmenlik ayaklanması sonrası Ali Han Töre önderliğinde selim ve uzun vadeli çalışmaların çözüme
yapar. Kaymakamın güvenini kazandığı için, “Şarki Türkistan Cumhuriyeti” kurulur. Bu götüreceğine inanan birisiydi. Yusuf Has
aynı zamanda kaymakama Türkçe öğretir, Devlet’te uzun yaşamaz, İsa Yusuf Alptekin Hacib kütüphanesini ve Doğu Türkistan İstiklal Marşımızın yazarı
yabancılar arasında anlaşmazlıklara bakan ve Mehmet Emin Buğra’ nın da içinde yer Milli Oyun Ekibi’ ni kurarak davasının
bir makam olan Harici İrtibat Memurluğu aldıkları “Doğu Türkistan Eyaleti Hükümeti” anlatılmasında her yolu denemiştir. “Gönül
görevinde de bulunur. Yenihisar ilçesinin kurulur. Bu hükümetin başkanlığı Çinliler arzu eder ki, Doğu Türkistan meselesinin büyük şairimizi,
kaymakamı Andican’a Çin konsolosu olarak tarafından yürütülürken, 1947’de başkanlık halledilmesi davasında öncülük şerefi
tayin edilir. Çinli kaymakam İsa Yusuf Alptekin’i Türklere bırakılır; Mesut Sabri Başkan, İsa Türkiye’nin olsun” diyerek Türkiye’ye ayrı bir
de yanında Rus işgali altında olan Batı Yusuf Alptekin Genel Sekreter. Yeni hükümet önem verirdi. Türk milletini bir bütün olarak vefatının 87. yılında
Türkistan’a tercüman olarak götürür. Konsolos Türk milliyetçiliği doğrultusunda hareket ettiği kabul eder ve kabileciliğe karşı çıkardı:
3 sene Andican ve 3 sene Taşkent’te görevde için Ruslar ve Çinliler çok rahatsız olurlar. Bir “Biz Türk’üz, Özbek, Kırgız, Uygur, Kazak,
bulunur, bu 6 yıl boyunca İsa Yusuf Alptekin dönem Altayları Çinlilerden temizleyen Kazak Tatar… Türk milletinin birer kabilesidir. Bir rahmet ve minnetle anıyoruz.
konsolosun yanında görevde bulunur. Türk’ ü Osman Batur’ un Hükümet tarafından insandan 5-6 oğul doğduğu takdirde hepsine
Batı Türkistan’da Türklerin Ruslara karşı davet edilmesi rahatsızlığı iyice artırmış ve aynı ad verilmez. Hepsinin adı ayrı ayrıdır
vermiş oldukları mücadelelere ve çekmiş Hükümet Çin tarafından azledilmiştir. ama ana-babası birdir.”

68 69