Page 180 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม
P. 180
112
สังเกตต่ออีกนิดหนึ่งว่ํา จิตตรงนี้สํามํารถเคลื่อนย้ํายที่ได้ไหม เคลื่อนย้ํายที่ได้ไหม ลองนิดหนึ่ง ลองเล่นกับจิตตัวเอง เหมือนกับเรําที่ทดสอบ จะได้รู้ว่ํา เอ๊ะ!ทําไมจิตเขําเคลื่อนย้ํายที่ได้ หรือไม่ได้ ลองดู ว่ํา ถ้ําให้จิตไปอยู่ข้ํางหน้ําในที่ว่ําง ๆ นะ อยู่ข้ํางหน้ําในที่ว่ําง ไกลจํากตัวออกไปประมําณสักช่วงแขนหนึ่ง ได้ไหม แล้วก็ย้ํายมําที่ไหล่ได้ไหม ย้ํายไปที่ศอกได้ไหม ไปที่แขนได้ไหม อันนี้คือกํารสังเกตดู ว่ําจิตที่ทํา หน้ําที่รู้สํามํารถเคลื่อนย้ํายที่ได้ไหม
ทํา ไมหรอื ...ทํา ไมเรําตอ้ งสงั เกตดวู ํา่ จติ ทที่ ํา หนํา้ ทรี่ บั รนู้ นี่ ะ เคลอื่ นยํา้ ยทไี่ ดห้ รอื ไมไ่ ด้ เพรําะบํางที เรําจะรู้สึกว่ํา จิตจะต้องอยู่กับที่ จริง ๆ แล้วนี่นะ ถ้ําเรําสํามํารถกําหนดจิตตนเองได้ว่ํา ให้ย้ํายไปด้ํานซ้ําย ให้ย้ํายไปด้ํานขวํา ให้ไปข้ํางหน้ํา หรือไปอยู่ที่ไกล ๆ ได้ เรําจะควบคุมจิตตนเองได้ ควบคุมอย่ํางไร เรํา จะกําหนดว่ํา เวลําควํามคิดเกิดขึ้น หรือเวลําจิตเขําแว็บไปที่ไหน ๆ นี่นะ เรําสํามํารถหยุดได้เร็ว เพรําะเรํา สํามํารถเปลี่ยนตําแหน่งของจิตได้
ถ้ําเรําไม่พิจํารณําแบบนี้ พอจิตไปเกําะเกี่ยวกับอํารมณ์ไหน เรําก็เพลิดเพลินคล้อยตํามตลอด ไม่ สํามํารถดึงจิตถอยกลับมําได้ พอจะดึงจิตถอยกลับมําจํากอํารมณ์เหล่ํานั้นเมื่อไหร่ ก็รู้สึกฝืน รู้สึกบังคับ รู้สึกว่ํามีแรงดึงดูดบํางอย่ําง อํารมณ์เหล่ํานั้นจะดึงดูดจิตเรําไป จนถอยออกมําไม่ได้ คล้อยตํามเขําไป ไหลตํามเขําไป กเ็ ลยทํา ใหจ้ ติ ใจไมส่ งบ ตอนนถี้ ํา้ เรําเหน็ วํา่ จติ เรําสํามํารถวํางตํา แหนง่ ของจติ เรําไปดํา้ นซํา้ ย ไปที่แขน ไปที่ไหล ไปข้ํางหน้ํา ไปข้ํางหลังได้ เรําก็จะสํามํารถวํางตําแหน่งของสติเรําได้ อันนี้สําคัญมําก ๆ นี่แหละคือกํารฝึกจิต ฝึกสติของเรํา
พอเรํามีปัญญํา เรําเห็นชัดถึงธรรมชําติของจิต ว่ําเรําควบคุมจิตตัวเองได้ไหม มันไปใส่ใจอํารมณ์ นั้นมํากไป เรําจะวํางสติตรงนี้ อยู่ตรงนี้ รับรู้อํารมณ์ตรงนี้เป็นระยะ ๆ เหมือนเวลําเรําปฏิบัติธรรม อยู่กับ ปัจจุบัน เรําจะรู้อํารมณ์ปัจจุบัน เดี๋ยวก็แว็บออกไปข้ํางนอกปุ๊บ เรําก็กําหนดจิต มําใส่ใจอํารมณ์ปัจจุบัน ใหม่ มําใส่ใจอํารมณ์ปัจจุบันใหม่ทันที ๆ แบบนี้ จิตก็จะมีกําลังมํากขึ้น ๆ
เรําจะไดไ้ มต่ อ้ งบงั คบั หรอื เรําจะไดไ้ มต่ อ้ งหงดุ หงดิ เพรําะจติ เขําทํา หนํา้ ทรี่ บั รนู้ ดิ เดยี ว เขํากด็ บั ไป เดยี๋ วกก็ ลบั มํารอู้ ํารมณใ์ หมต่ อ่ อนั นนั้ เปน็ สภําวธรรม ทจี่ ะเกดิ ขนึ้ ตํามมํา เปน็ ธรรมดํา เปน็ สภําวธรรมทจี่ ะ เกิดขึ้นต่อไป ที่เรําจะเห็นชัดขึ้น ด้วยกํารเริ่มต้นรู้อํากํารแบบนี้ ที่พูดมําถึงกํารนั่งกรรมฐําน หรือนั่งสมําธิ กํารเจริญวิปัสสนําตรงนี้ จุดที่เรําสังเกตถึงกํารเปลี่ยนแปลง ไม่ว่ําจะเป็นกํารเปลี่ยนแปลงของลมหํายใจ เข้ําออก ว่ํามีควํามต่ํางจํากเดิมอย่ํางไร อํากํารของพองยุบ มีควํามเปลี่ยนแปลงไปอย่ํางไร แค่ที่เรําสนใจ ๒ อย่ํางนี้ อํารมณ์ ๒ อย่ํางนี้ทุกวัน ๆ ในกํารปฏิบัติธรรมทุกวัน ๆ จะทําให้จิตใจมีควํามสงบมํากขึ้น ๆ
ถึงแม้บํางครั้ง เขําจะมีหลุดไปบ้ําง เผลอไปบ้ําง ก็ไม่เป็นไร เป็นเรื่องธรรมดํา ไม่ต้องตกใจ ไม่ต้อง กังวล ไม่ต้องเครียด ให้เริ่มต้นใหม่บ่อย ๆ เริ่มต้นใหม่บ่อย ๆ ให้โอกําสตัวเองทําควํามดี เพรําะถ้ําเรํารู้ว่ํา วิธีนี้เป็นวิธีหนึ่ง ที่จะทําให้จิตของเรํามีควํามสงบ หรือเป็นระเบียบเกิดขึ้นมํา และจิตได้พัก จิตมีพลัง มี ควํามสงบ จิตก็จะได้พัก ไม่วุ่นวําย ไม่ใช้พลังจนเกินไป อันนี้คือกํารปฏิบัติธรรมในเบื้องต้น
