Page 295 - มรรควิถี

ขึ้น นั่นจะไมเฉย ๆ แลว เพียงแตวาไมมีความสุขเทานั้นเอง พอเบาขึ้น ยิ่งกวางยิ่งเบา ยิ่งกวางยิ่งเบา จิตยิ่งกวางยิ่งอิสระ
จิตยิ่งกวางยิ่งอิสระ อิสระจากอะไร ? อิสระจากเครื่องพันธนาการ อิสระจากเครื่องพันธนาการก็คือความพอใจไมพอใจ หรือวาความโกรธ ความโลภ ความหลง ความหงุดหงิด ที่ทําใหเราไมอิสระ จิตเราถูกครอบงํา ดวยอารมณเหลานี้เมื่อไหร เราจะไมคอยมีอิสระหรอก ถึงแมรางกายเรา ไมถูกพันธนาการดวยอะไรเลย เราจะไปที่ไหนก็ได รางกายเราอิสระหมด แตจิตเราไปที่ไหนก็ไมอิสระ เพราะวามันไปเกาะเกี่ยว ยึดติดกับอยางใด อยางหนึ่ง
เพราะฉะนั้นวิธีแกก็คือ เริ่มแรก.. ตัวไหนทําหนาที่ยึดเกาะ ? ก็คือ ความรูสึกวาเปนเรา กลับมาตรงนั้นอีกที คือดับความรูสึกวาเปนเรากอน เอาความรูสึกวาเปนเราออก แลวขยายจิตเราใหกวาง อันนี้เปนแคเบื้องตน การทําจิตใหวางนั้นไมงาย แตการที่จะปฏิบัติใหตอเนื่อง ใหการปฏิบัติเรา กาวหนายิ่งขึ้น ตองพิจารณาอาการเกิดดับใหมาก ๆ การเกิดดับของรูปนาม อยางเมื่อกี้โยมบอกวาพอมันดับ แคบลง เสียงดับนั้นชัด แลวก็แคบลง แคบลง จุดหนึ่งที่ตองสังเกตก็คือวา ขณะที่เสียงดับ จิตเราอยูที่เสียงหรือ อยูขางนอกเสียง ตอไปตองไปอยูที่เดียวกับเสียง ใหจิตอยูที่เดียวกับเสียง พอเสียงดับ สังเกตวาจิตที่อยูกับเสียงนั้นดับไปดวยหรือไม ? ตรงนี้ดับไป ดวยทุกขณะ.. ทุกขณะ.. ทุกขณะ.. หรือเปลา ?
เพราะฉะนั้นเวลาเรากําหนดลมหายใจ หรือเวทนาก็เหมือนกัน ถาเขา มีอาการปุบหมด.. ปุบหมด เอาจิตเราเขาไปเลย พอเขาไปปุบ เวลาเขาปุบ หมด จิตดับไปดวยไหม ? จิตดับไปดวยหรือเปลา ? ตรงนี้เปนสภาวะจะ เขาสูปรมัตถ สภาวะปรมัตถไมบอกวาเปนอะไร มีแตลักษณะเกิดขึ้น ตั้ง อยู ดับไป จากที่เปนรูปราง จากที่รูวาอยูที่ตัว ก็จะความรูสึกวาตัวหายไป รูแตวาอาการนั้นเกิดอยูในที่วาง ๆ และมีการเกิดดับตลอดเวลา บัญญัติ
281