Page 52 - Bai Thu Hoach - Nhom 2A
P. 52

KIẾN TRÚC NHẬP MÔN  -  GVHD: PHẠM QUANG DIỆU                                                                                                                                                           NGUYỄN GIA LUẬT - 21710100047

                                                                           Bố cục bên trong nhà dài được chia                                                                  Chỗ ngủ được ngăn đơn giản bằng những thành tre làm
                                                                           làm  02  gian  chính  là  gian  chung                                                               nhiều ngăn, được sắp xếp thứ tự ngăn đầu tiên là ngăn
                                                                           (phòng khách) và gian riêng (phòng                                                                  của vợ chồng chủ nhà, tiếp theo là ngăn người con gái
                                                                           ngủ)  được  ngăn  cách  rõ  ràng.  Từ                                                               chưa lấy chồng, sau đó đến các ngăn của vợ chồng con
                                                                           cửa đi vào sẽ là phòng khách, chiếm                                                                 gái đã lấy chồng, cuối cùng là ngăn dành cho khách.
                                                                           1/3  chiều  dài  ngôi  nhà  gọi  là  Gah,
                                                                           dùng để tiếp khách, là nơi thực hiện                                                                Phía hành lang sẽ đặt bếp lửa sinh hoạt cho cả gia đình
                                                                           các hoạt  động sinh hoạt chung của                                                                  (trước  phòng  chủ  nhà),  bếp  riêng  của  các  cặp  vợ
                                                                           gia đình, là nơi cúng thần, là chỗ ngủ                                                              chồng (đặt trước mỗi cửa phòng) và các vật dụng sinh
                                                                           cho  con  trai  chưa  vợ  và  là  nơi  đặt                                                          hoạt trong gia đình.
                                                                           nhiều đồ vật quý giá như chum, vại,             Kho lúa của gia đình: để ở sau cùng, được
                                                                                   cồng, chiêng, trống,…                   tách rời khỏi không gian nhà trước nhưng
                                                                                                                           nhỏ hơn và có hình dáng như hình vuông.
                                                                                                                           Công cụ lao động, sinh hoạt được người Ê
    Có 3 cặp cột chính dùng sắp xếp vị trí của các vật dụng như:                                                           Đê để sau nhà hoặc gài bên trong mái.
    Cột chiêng, cột trống tương đương với vị trí ghế dài (Kpan)
    khoảng  10  đến  20m.  trống  cái.  Cột  khách,  cột  chủ  tương                                                       BỐ CỤC ĐƠN GIẢN CÙNG VỚI CÁCH BÀI
                    đương với vị trí của bếp khách.                                                                        TRÍ  MANG  ĐẬM  TÍNH  DÂN  TỘC  ĐÃ  TẠO
                                                                                                                           NÊN  MỘT  KHÔNG  GIAN  BÊN  TRONG  ẤM
                                                                                                                           CÚNG,  RỘNG  RÃI,  TUY  ĐƠN  SƠ  NHƯNG
                                                                                                                                        KHÔNG ĐƠN ĐIỆU.



                                                                                Cuối phòng khách có không gian
                                                                                  nhỏ, dành riêng cho khách nữ.
                                                                                                                                                                   CẢM NHẬN



                                                                                                                            Việc xây dựng kết hợp với các yếu tố văn hóa ,tín ngưỡng đã truyền cái hồn của người Ê Đê vào từng
                                       Mái nhà cao cùng với các hàng cột                                                                                                        vật dụng cũng như từng không gian trong ngôi nhà, từ
                                       đều  nhau  tạo  ra  không  gian  rộng                                                                                                      chiếc cầu thang cái thể hiện rõ đặc tính mẫu hệ đến
                                        rãi, thoáng mát, không bị gò bó.                                                                                                          chiếc  cửa  sổ  tưởng  chừng  như  chỉ  dùng  để  thông
                                       Giữa  nhà  đặt  cây  nêu  cao  vút  lên                                                                                                    khí thì cũng trở nên rất đặc biệt vì ý nghĩa bên trong
                                       mái nhà nhằm trừ tà cũng như thực                                                                                                          nó. Nhà dài không chỉ là không gian sống mà còn là
                                       hiện các nghi lễ cúng bái thần linh.                                                                                                       nơi gắn kết bao thế hệ dòng tộc của người Ê đê. Khi
    Toàn  bộ  các  cột,  kèo                                                                                                                                                      người con  gái lấy chồng, căn nhà được nối dài để
    thường  đẽo  gọt,  trang  trí                                                                                                                                                 làm  nơi  ở  cho  đôi  vợ  chồng  mới.  Rồi  đến  đời  cháu
    bằng  hình  ảnh  các  con  vật       Sau phòng khách là gian riêng, được ngăn cách bằng vách tre, gọi                                                                         gái, ngôi nhà lại tiếp tục nối. Cứ như thế, nhà cứ dài
    như  voi,  ba  ba,  kỳ  đà...  để    là Ôk - không gian sinh hoạt nội bộ của đại gia đình, là chỗ ở của                                                                       ra, mãi che chở cho cuộc sống của nhiều thế hệ.
    thể  hiện  sự  giàu  có    cũng      các đôi vợ chồng,  chia đôi theo chiều dọc, phần về bên trái được
    như  mang  lại  sự  may  mắn         coi là "trên" chia thành nhiều gian nhỏ. Phần về bên phải là hàng                  Trong không gian ấy, đêm đêm cả đại gia đình quây quần sum họp bên bếp lửa. Ðàn bà con gái dệt
            cho gia đình.                                               lang để đi lại.                                     vải, thêu thùa; đàn ông sửa lại cái cày, cái cuốc; người già thì kể sử thi, đọc truyện thơ cho con trẻ.
                                                                                                                            Cũng trong không gian ấy, các lễ nghi, tập tục của người Ê đê được thể hiện trọn vẹn như hồn cốt
                                                                                                                            đại ngàn của dân tộc này.
                                                                                                                            Ngày nay, việc hiện đại hóa cũng như nguồn nguyên liệu tự
                                                                                                                            nhiên khan hiếm mà nhà dài dần bị mai một. Tập tục sống
                                                                                                                            đại gia đình nhiều thế hệ cũng dần mất đi mà thay vào đó
                                                                                                                            con cháu sẽ ra ở riêng cho nên nhà dài ngày nay không còn
                                                                                                                            được dài như xưa nữa.
                                                                                                                            Trên tất cả, nhà dài là nét đẹp văn hóa rất tiêu biểu của các
                                                                                                                            dân tộc ít người tại Việt Nam. Nó đã góp phần quan trọng
                                                                                                                            làm đa dạng hơn cho truyền thống, tạo nên bản sắc văn hóa
                                                                                                                            người Việt.


    39     TÂY NGUYÊN  -  VÙNG ĐẤT THIÊNG                                                                                                                                                   TÂY NGUYÊN  -  VÙNG ĐẤT THIÊNG                40
   47   48   49   50   51   52   53   54   55   56   57