Page 53 - Bai Thu Hoach - Nhom 2A

KIẾN TRÚC NHẬP MÔN - GVHD: PHẠM QUANG DIỆU NGUYỄN GIA LUẬT - 21710100047

Bố cục bên trong nhà dài được chia Chỗ ngủ được ngăn đơn giản bằng những thành tre làm
làm 02 gian chính là gian chung nhiều ngăn, được sắp xếp thứ tự ngăn đầu tiên là ngăn
(phòng khách) và gian riêng (phòng của vợ chồng chủ nhà, tiếp theo là ngăn người con gái
ngủ) được ngăn cách rõ ràng. Từ chưa lấy chồng, sau đó đến các ngăn của vợ chồng con
cửa đi vào sẽ là phòng khách, chiếm gái đã lấy chồng, cuối cùng là ngăn dành cho khách.
1/3 chiều dài ngôi nhà gọi là Gah,
dùng để tiếp khách, là nơi thực hiện Phía hành lang sẽ đặt bếp lửa sinh hoạt cho cả gia đình
các hoạt động sinh hoạt chung của (trước phòng chủ nhà), bếp riêng của các cặp vợ
gia đình, là nơi cúng thần, là chỗ ngủ chồng (đặt trước mỗi cửa phòng) và các vật dụng sinh
cho con trai chưa vợ và là nơi đặt hoạt trong gia đình.
nhiều đồ vật quý giá như chum, vại, Kho lúa của gia đình: để ở sau cùng, được
cồng, chiêng, trống,… tách rời khỏi không gian nhà trước nhưng
nhỏ hơn và có hình dáng như hình vuông.
Công cụ lao động, sinh hoạt được người Ê
Có 3 cặp cột chính dùng sắp xếp vị trí của các vật dụng như: Đê để sau nhà hoặc gài bên trong mái.
Cột chiêng, cột trống tương đương với vị trí ghế dài (Kpan)
khoảng 10 đến 20m. trống cái. Cột khách, cột chủ tương BỐ CỤC ĐƠN GIẢN CÙNG VỚI CÁCH BÀI
đương với vị trí của bếp khách. TRÍ MANG ĐẬM TÍNH DÂN TỘC ĐÃ TẠO
NÊN MỘT KHÔNG GIAN BÊN TRONG ẤM
CÚNG, RỘNG RÃI, TUY ĐƠN SƠ NHƯNG
KHÔNG ĐƠN ĐIỆU.

Cuối phòng khách có không gian
nhỏ, dành riêng cho khách nữ.
CẢM NHẬN

Việc xây dựng kết hợp với các yếu tố văn hóa ,tín ngưỡng đã truyền cái hồn của người Ê Đê vào từng
Mái nhà cao cùng với các hàng cột vật dụng cũng như từng không gian trong ngôi nhà, từ
đều nhau tạo ra không gian rộng chiếc cầu thang cái thể hiện rõ đặc tính mẫu hệ đến
rãi, thoáng mát, không bị gò bó. chiếc cửa sổ tưởng chừng như chỉ dùng để thông
Giữa nhà đặt cây nêu cao vút lên khí thì cũng trở nên rất đặc biệt vì ý nghĩa bên trong
mái nhà nhằm trừ tà cũng như thực nó. Nhà dài không chỉ là không gian sống mà còn là
hiện các nghi lễ cúng bái thần linh. nơi gắn kết bao thế hệ dòng tộc của người Ê đê. Khi
Toàn bộ các cột, kèo người con gái lấy chồng, căn nhà được nối dài để
thường đẽo gọt, trang trí làm nơi ở cho đôi vợ chồng mới. Rồi đến đời cháu
bằng hình ảnh các con vật Sau phòng khách là gian riêng, được ngăn cách bằng vách tre, gọi gái, ngôi nhà lại tiếp tục nối. Cứ như thế, nhà cứ dài
như voi, ba ba, kỳ đà... để là Ôk - không gian sinh hoạt nội bộ của đại gia đình, là chỗ ở của ra, mãi che chở cho cuộc sống của nhiều thế hệ.
thể hiện sự giàu có cũng các đôi vợ chồng, chia đôi theo chiều dọc, phần về bên trái được
như mang lại sự may mắn coi là "trên" chia thành nhiều gian nhỏ. Phần về bên phải là hàng Trong không gian ấy, đêm đêm cả đại gia đình quây quần sum họp bên bếp lửa. Ðàn bà con gái dệt
cho gia đình. lang để đi lại. vải, thêu thùa; đàn ông sửa lại cái cày, cái cuốc; người già thì kể sử thi, đọc truyện thơ cho con trẻ.
Cũng trong không gian ấy, các lễ nghi, tập tục của người Ê đê được thể hiện trọn vẹn như hồn cốt
đại ngàn của dân tộc này.
Ngày nay, việc hiện đại hóa cũng như nguồn nguyên liệu tự
nhiên khan hiếm mà nhà dài dần bị mai một. Tập tục sống
đại gia đình nhiều thế hệ cũng dần mất đi mà thay vào đó
con cháu sẽ ra ở riêng cho nên nhà dài ngày nay không còn
được dài như xưa nữa.
Trên tất cả, nhà dài là nét đẹp văn hóa rất tiêu biểu của các
dân tộc ít người tại Việt Nam. Nó đã góp phần quan trọng
làm đa dạng hơn cho truyền thống, tạo nên bản sắc văn hóa
người Việt.

39 TÂY NGUYÊN - VÙNG ĐẤT THIÊNG TÂY NGUYÊN - VÙNG ĐẤT THIÊNG 40