Page 58 - thphanvantriq1_1105581_1ho-chi-minh-bien-nien-tie
P. 58
58
- Mật báo của Đơvedơ, ngày 26-1-1921. Tài liệu lưu tại Trung tâm lưu trữ
hải ngoại (CAOM) tại Aix en Provence, Hồ sơ SPCE/364.
- Lê Thị Kinh: Phan Châu Trinh qua những tư liệu mới, Nxb. Đà Nẵng,
2003, t.II, tr.163.
Tháng 2, ngày 21
Được tin Phan Châu Dật - con trai cụ Phan Châu Trinh qua đời, Nguyễn Ái Quốc
từ Bệnh viện Côsanh nhờ một y tá cầm thư chia buồn đến cho cụ Phan Châu Trinh.
- Mật báo của Đơvedơ, ngày 22-2-1921. Tài liệu lưu tại Trung tâm lưu trữ
hải ngoại (CAOM) tại Aix en Provence, Hồ sơ SPCE/371.
- Lê Thị Kinh: Phan Châu Trinh qua những tư liệu mới, Nxb. Đà Nẵng,
2003, t.II, tr.177.
Tháng 2, ngày 26
Từ bệnh viện, Nguyễn Ái Quốc viết thư gửi một "đồng bào" 2) ở Mácxây.
Mở đầu, bức thư viết:
"Đồng bào thân mến,
3)
Tôi rất cám ơn đồng bào đã gửi cho tôi hai lá thư và măngđa cùng tờ báo Le
courrier d' Haiphong, trong đó có bài Á châu sẽ thức dậy chăng? Tôi xin lỗi đã
không trả lời thư ngay, vì lẽ tôi chưa hoàn toàn khỏi bệnh, vì vậy đâm ra lười biếng.
Hiện nay tôi vẫn còn ở trong bệnh viện và nằm trên giường viết thư này. Tôi chắc
là đồng bào sẵn lòng miễn thứ cho...".
13
Bức thư khuyên "đồng bào" nên đọc báo Le Libertaire (Người tự do) "mặc dù là
tờ báo vô chính chủ (anarchiste), những bài báo, từ nghị luận đến bài diễn thuyết
đều rất hay. Phải đọc hết, và ở trang 3 thường có những bài của ông Vinhê Đốctông
như Vinh quang của ngọn giáo (La gloire du sabre) hoặc Dân vô sản bản xứ (Le
prolétariat indigène), v.v..".
Bức thư nêu rõ tờ Le Courrier d'Haiphong "đã viết những câu rất tệ đối với chúng
ta, nhưng phải công nhận là họ nói đúng. Nếu lúc nào chúng ta cũng cúi đầu thật
thấp thì tránh sao được sự khinh thị của họ... Nếu tất cả mọi người đều làm những
việc ích lợi cho Tổ quốc thì thiên hạ mới kính phục".
Bức thư nêu sự bất bình trước tin người Pháp bắt đồng bào ta ở Hải Phòng phải dời đi
cả 100 nóc nhà chỉ vì "vẻ nghèo nàn ấy không được phép ở gần những nhà sang trọng".
Cuối thư, Nguyễn Ái Quốc viết: "Những bài như vậy rất có ích cho sự sưu tầm tài
liệu của tôi, bao giờ đồng bào gặp những bài như vậy, xin làm ơn gửi cho tôi.
Xin chúc đồng bào mạnh khoẻ".
Nguyễn Ái Quốc
- Thu Trang: Nguyễn Ái Quốc ở Pari (1917 - 1923), Nxb. Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2002, tr.199 - 200.