Page 77 - thphanvantriq1_1105581_1ho-chi-minh-bien-nien-tie

77

Sau khi nghe ý kiến của một số học giả, bác học đánh giá những đóng góp của thầy
thuốc đối với nền y học và những điều còn đáng chê trách ở các thầy thuốc ngày

nay, Nguyễn Ái Quốc xin phát biểu. Anh nói đại ý: Các thầy thuốc đã gây ra một ít
điều ác thật, nhưng không thấm gì với tội ác của bọn tư bản. Chúng ta nên thể tình
cho họ. Còn bọn tư bản thì không thể nào tha thứ được.
Hội trường rộn lên những tiếng xì xào, bình luận.

- Tư liệu của Viện Hồ Chí Minh.

Tháng 2, ngày 1

Để chuẩn bị tài chính cho việc xuất bản báo Le Paria, cơ quan ngôn luận của Hội
liên hiệp thuộc địa, Nguyễn Ái Quốc - Uỷ viên Thường trực Ban Chấp hành Hội,
cùng với Xtêphani, hội viên của Hội, đã viết Lời kêu gọi hô hào mọi người hãy gia
nhập Hội, gửi mua dài hạn báo Le Paria - một tờ báo có mục đích đấu tranh "vì lợi
ích của công lý, sự thật và tiến bộ".
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.1, tr.453
- 454.

Tháng 2, ngày 16

Nguyễn Ái Quốc nhận thư mời của Môngnécvin - thư ký Hội liên hiệp thuộc địa để
đến họp tại số 28, đại lộ Acgô (Argo) vào ngày 19-2-1922.

Tại cuộc họp này đã quyết định ra đời tờ báo Le Paria.

- Mật báo của Ghétxđơ. Tài liệu lưu tại Trung tâm lưu trữ hải ngoại (CAOM)
tại Aix en Provence, Hồ sơ SLOFOM 15/1.
- Thu Trang: Nguyễn Ái Quốc ở Pari (1917 - 1923), Nxb. Chính trị quốc gia,
Hà Nội, 2002, tr. 236 - 237.

Tháng 2, sau ngày 18

Nguyễn Ái Quốc nhận thư của cụ Phan Châu Trinh đề ngày 18-2-1922 gửi từ
Mácxây.

Mở đầu, bức thư nói lên nỗi đau của những người Việt Nam xa Tổ quốc.
"Tôi với anh mấy năm ròng cùng sống nơi đất khách quê người, nhưng mà lòng bọn
mình chẳng khi nào quên cái cảnh tượng bên nhà.

... Bởi cái cảnh thất quốc vong gia, lòng dân đồ thán, nên cảnh giang hồ chúng mình
làm sao mà nguôi dạ được, hồn Tổ quốc nặng trĩu trên vai, xót vì quốc dân đồng
bào đang rên xiết bởi cường quyền áp chế...".

Bức thư đã đánh giá việc vận động những người Pháp có thiện chí giúp đỡ người
Việt Nam đánh đổ chế độ thực dân chưa được kết quả bao nhiêu.

Nói lên tâm nguyện của những người Việt Nam yêu nước, cụ viết: "Xem thế thì
ngẫm ngay được rằng: một chủng tộc muốn như chủng tộc văn minh chỉ có tự lập
tự cường". "Nhưng ngày nay việc khởi sự lần hồi giảm đi, bởi cái dã tâm của hạng
người dạ thú, của kẻ đầu trâu mặt ngựa, bởi thiếu người hướng đạo...".