Page 75 - thphanvantriq1_1105581_1ho-chi-minh-bien-nien-tie

75

Hoạt động trong phong trào cộng sản và công nhân Pháp, Nguyễn Ái Quốc thường
xuyên tham gia các buổi sinh hoạt ở Câu lạc bộ Phôbua.

Dự những buổi sinh hoạt này, có tất cả các hạng người: bác học, cựu bộ trưởng,
nghị viên, nhà thơ, thợ thuyền, người đi buôn, người già và người trẻ. Ở đây có một
không khí thân mật và dân chủ, giống như ở các câu lạc bộ Giacôbanh thời Đại cách
mạng Pháp. Người ta thảo luận về mọi vấn đề, từ thiên văn, địa lý, chính trị, văn học
cho đến cách trồng cải xoong và nuôi ốc sên, cả những vấn đề thôi miên, bản năng,
siêu hình, phụ đồng, mộng mị, về sự chết, thuyết luân hồi... Nguyễn Ái Quốc khi
phát biểu đã khéo lái những vấn đề đang thảo luận sang vấn đề thuộc địa, đặc biệt là
vấn đề Việt Nam. Thí dụ, có lần thảo luận về phương pháp chữa bệnh bằng thôi
miên, Nguyễn Ái Quốc kịch liệt phản đối thôi miên, và nói "Thực dân Pháp đã thôi

miên chúng tôi để đàn áp và bóc lột chúng tôi".
Một lần khác, ở Câu lạc bộ Phôbua có cuộc thảo luận về vấn đề Ái Nhĩ Lan và
Triều Tiên, Nguyễn Ái Quốc phát biểu ý kiến:

"Cũng là một dân tộc bị áp bức, tôi hoàn toàn đồng tình với những người bạn Ái Nhĩ
Lan và Triều Tiên, và đồng tình với hội nghị kết án bọn thực dân Anh, Nhật. Nhưng
tôi hỏi các ngài có nên kết án cả những bọn thực dân khác không?". Tất nhiên mọi
người đều trả lời: Có. Thế là được dịp. Nguyễn Ái Quốc lại trình bày vấn đề Việt
Nam.

Nhận xét về những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc trong Câu lạc bộ, ông Lêô Pônđét
(Léo Poldès) - Chủ nhiệm Câu lạc bộ Phôbua, đã viết như sau: "Chỉ là người thợ
ảnh giản dị ở ngõ hẻm Côngpoanh, ông đã từng tham dự với chúng tôi trong những
cuộc thảo luận náo nhiệt. Ngay những người cừu địch với ông không ai không thán
phục trí thông minh, tài năng và lòng thành thực của ông".

- Trần Dân Tiên: Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch,
Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1975, tr.39 - 40.
- Lêô Pônđét: Xung quanh sự tích Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tuần báo Ici Paris,
số 53, ngày 11, 12-6-1946. Tài liệu lưu tại Viện Hồ Chí Minh.

----------------------------

1) Theo báo cáo của mật thám, những người bạn cũ mời Nguyễn Ái Quốc tham
dự.

2) Đến nay chưa xác định được tên người nhận thư (B.T).
3) Măngđa: phiếu chuyển tiền (B.T).

4) Người đến thăm Nguyễn Ái Quốc vào ngày 28-2-1921 đúng là một tên điệp
viên, chính thanh tra Giốtxen trong báo cáo gửi Ghétxđơ đã thừa nhận điều

này. Nguyễn Ái Quốc đã cảnh giác với tên này.

5)Toàn văn bức thư như sau (do mật thám chép lại):

"Đồng chí thân mến,