Page 20 - dergiiiii

D van ş r yle lg l öneml eleşt r lerden b r , zamanını aşamadığı ve güncel hayatı yakalayamadığı yönünded r.
Yahya Kemal, Edeb yata Da r adlı eser nde geçen aşağıdak fadeler nde bu eleşt r lere katılmadığını açıkça
göstermekted r. Ona göre, 18.yüzyılın büyük d van şa r Nedîm, bugün hâlâ en yen hâl yle günlük hayatın tam
da ç nde yer almaktadır. D ğer taraftan aradan geçen k yüzyıla rağmen hâlâ neşeyle okunduğuna göre
Râs h’ n gazel , gerçek anlamıyla (edebî) eser olmalıdır:
“…..onun (Nedîm) kend devr nde ve hâlâ bugün ‘en yen ’ olarak havamızda hazır bulunuşunun sırrı
şahs yet nde ve m zâcındadır, yalnız kend ne benzed ğ ç nd r. Nâbî’n n ‘…var ç nde’ red fl gazel d vanında

uyuyor; Nedîm’ n bu gazele kırk sene sonra söyled ğ nazîren n mısraları, meselâ;
Şarkı okuyup geçt b r âfet var ç nde
den ld ğ vak t hâlâ Boğaz ç ’nden geç yor zanned l r.” “Râs h, b r gazel le yaşıyor; demek k hayâtının bütün
nüsgu bu gazelde toplanmış, k yüz sene sonra hatırlıyor, okuyor ve okurken neş’elen yoruz; eser buna derler!”

Esk ş r m z n ölçüler , zevk, sanat anlayışı ç nde yazdığı ş rlere baktığımızda bu ş rler nde d l ve şek l
t bar yle esk y görürüz. Ancak konuların şlen ş , söyley ş, estet k g b bakımlardan se tamamen yen d r. Esk
ve yen arasında b r köprü kurmuştur. Yahya Kemal, geleneğ nden kopan, arayışlarla gelenekten uzaklaşan
ş r m z geleneğe, muhtevadak terk pç l ğ , şek l mükemmell ğ le bağlayıp yen den kurmuştur.
Ahmet Hamd Tanpınar, Yahya Kemal’ n özell kle d le karşı gösterd ğ hassas yet sebeb yle neo-klas k
sayılması gerekt ğ n n altını ç zm şt r:
“Yahya Kemal, Türk l r zm n yen den bulan adamdır… Hak katte o b z m klas ğ m zd r. Vezne, kaf ye ve şekle
verd ğ ehemm yet, ş rler nde tegann ye yaklaşan ses üstünlüğü, mısra yapısı ve manzume bütünlüğünde b r
yığın yen l k arasında olsa b le geleneğe bağlı kalışı, ferd den z yade umumîde duruşu b r tarafa bırakılsın, her

şa rde mevcut olan ve eser doğrudan doğruya veya dolayısıyla dare eden şahs masalıyla da klâs ğ n -b z m
klas ğ m z n- ç nded r.”
Ş rler nde kullandığı nazım b ç mler , kullandığı temalarla değ ş kl kler göster r. Bu sebeple tar hî temalı
ş rler nde dîvân ş r nazım b ç mler n görürüz. Devr n n atmosfer n tam olarak vereb lmek ç n tar hî temalı
ş rler nde d l n esk leşt ğ fark ed l r. D l ve şek l yönüyle esk tarzda yazdığı ş rler n n bulunduğu “Esk Ş r n
Rüzgârıyla” k tabındak lk ş r olan “Sel mnâme”, terk b- bend şekl yle yazılmış olup Yavuz Sel m’ n kazandığı
zaferler anlatan b r ş rd r. Bu eser n yazarken Bâkî’n n “Kanunî Mers yes ”nden etk lenm şt r. Ayrıca esk
şa rler m z n yazdıkları gazellerden beğend kler n tahm s, taşt r ve tazm n etm şt r.
Yahya Kemal, kend dey m yle “kökü mâz de olan âtî”;esk ş r m zde Türkçen n er şt ğ âheng , kend ş rler n n
ses le bütünleşt rerek ş r m zde sürekl l ğ sağlamış; geçm şle bugün arasında sağlam b r bağ kurmuş, m llî
kültürümüzün bu en zeng n dönem n n değerler n , b ze ve gelecek kuşaklara tanıtmış Türk kültür, tar h ve
edeb yatının öneml b r sm d r. Klas k Türk ş r geleneğ m z n kend s yle devam ett ğ n ve kend s nden sonra
gelenler n de bu geleneğ yaşatacağı düşünces n , ruba s nden alınan aşağıdak d zeler nde de fade
etmekted r:
“Sönmez seher- haşre kadar ş 'r- kad m
B r meş'aled rdevr ed l r elden ele”
KAYNAKÇA
Ayvazoğlu, Beşir (2008), “Divanlar Arasında Şiir Özü Sürmek, Yahya Kemal’e Göre Divan Şiiri”, Bir Medeniyeti
Yorumlamak Ölümünün 50. Yılında Yaya Kemal Beyatlı Sempozyumu03–07 Kasım 2008, yay. Haz. Kazım Yetiş, İstanbul Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası V, C. 1, s. 165–176.
Banarlı, N. S. (1987). Yahya Kemal Yaşarken. İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları. İstanbul.
Bayram, Y., “Divan Edebiyatı Bağlamında Yahya Kemal’in Şiirlerinin Kaynakları”,Hece, S.145 (Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı), s.255-274.
Çıkla, S. (2008), Her Yönüyle Yahyâ Kemâl 'in Şiiri, Prof. Dr. Mustafa Özbalcı Armağanı, (Haz. Ahmet Cüneyt Issı, Dinçer Eşitgin), Birleşik Yayınevi, Ankara.
Doğan, M. Nur (2001),“ Yahya Kemal ve Klasik Edebiyatımız”, Yahya KemalEnstitüsü Mecmuası IV, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti, İstanbul.
Enginün, İnci (1994). "Şiirimizin Klâsik Şairi: Yahya Kemal Beyatlı", Doğumunun Yüzüncü Yılında Yahya Kemal Beyatlı, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, ss. 51-55.
Mazıoğlu, H. (1994). “Yahya Kemâl’de Eski Şiirin Rüzgarları”, Doğumunun 100. Yılında Yahya Kemâl Beyatlı, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları, nr:53, s.71-88.
Okay, ORHAN. - Aktaş, Şerif. (1992), Yirminci Asırda Türk Edebiyatı “Yahya Kemal” Büyük Türk Klasikleri C. 11. İstanbul: Ötüken Neşriyat, s. 195-203.
Özbalcı, M. (2006). Yahya Kemâl’in Duygusu ve Düşünce Dünyası. Ankara: Akçağ Yayınları.
Saraç, Yekta (2001), “Klasik Edebiyatımız Açısından Eski Şiirin Rüzgarıyla”, Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası IV, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.
Tanpınar, A.H. (2001). Yahya Kemâl. İstanbul: Dergah Yayınları
Tonga, N. (2007), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Divân Şiiri Tartışmaları ve Gelenekten Faydalanma,TurkishStudies, V:2/4
Yahya Kemal (1997), Edebiyata Dair, İstanbul Fetih Cemiyeti Yay., İstanbul.
YETİŞ, Kâzım (1998). Yahya Kemal-Hayatı, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul.

Dr. Vildan ÖZMEN
3