Page 37 - Skolski casopis
P. 37
Nauka i matematika - Science and mathematics
Školski naučnoistraživački časopis - School science and reserach journal Broj I – Volume I Maj 2020
Visceralne masti imaju dodatnu ulogu tako što proizvode upravna jedinjenja (hormone), među
kojima su i oni koji učestvuju u upalnoj reakciji. Jedan od njih je i rezistin, koji je povezan sa
gojaznošću, otpornošću na insulin, kao i dijabetesom.
Tjelesna mast ima ulogu kao korisna pomoć zaraženim organizmima. Ponekad može doći do
pojave da količina određene supstance u krvotoku, bilo hemijske ili biotičke, dostigne previsok nivo.
Kako bi situaciju vratilo na početni stadijum, tijelo ta jedinjenja može uskladištiti u masno tkivo. Do
ovoga dolazi kada su u pitanju jedinjenja štetna po organizam.
Nutricionizam
Masti su lipidi , jedni od četiri makromolekula, jedinjenja najvažnijih za žive organizme. Kao
što, šire gledano, imaju značajnu biološku ulogu, takvu ulogu imaju i u ljudskoj ishrani. Značajan su
izvor energije, jer sadrže 9 kilokalorija po gramu, naspram ugljenih hidrata i proteina sa samo 4 po
istoj masi.
Prema Udruženju nutricionista Njemačke (Deutsche Gesellschaft für Ernährung) normalni
unos masti za zdravog čovjeka je 30% ukupnih kalorija. Prema računici baziranoj na konzumiranju
2400-3200 kalorija dnevno, to je otprilike 80-100 grama dnevno, a oko 560 grama masnih jedinjenja
nedjeljno. Ova preporuka važi za osobe sa neaktivnim načinom života.
Ova preporuka ne uključuje trans-masti sa dokazanim štetnim dejstvima. U ljudskoj krvi, nivo
masti (triglicerida) mjeri se zajedno sa holesterolom. Što se tiče triglicerida, prema nivou njih u krvi
rezultati su sljedeći (potrebno je uzeti u obzir i da dolje date granične vrijednosti variraju od
laboratorije do laboratorije kao i od osobe do osobe):
• Preporučljivo: manje od 150mg/dL (8,5mmol/l)
• Granično visok: 150-199mg/dL (8,5-11mmol/l)
• Visok nivo: 200-499mg/dL (11-28mmol/l)
• Veoma visok: više od 500mg/dL (28mmol/l)
Zaključci
Masti i ulja su smješe čija su glavna komponenta estri.
Od jednostavnih estara razlikuju se po alkoholnoj komponenti i kiselinama koje ulaze u
njihov sastav.
Masti su čvrste supstance i u svom sastavu sadrže uglavnom zasićene masne kiseline.
Ulja u svom sastavu sadrže pretežno nezasićene masne kiseline i na sobnoj temperaturi su
tečnosti.
Glavni sastojci masti su estri, ali masti sadrže i manje količine vitamina, ugljovodonika i
drugih supstanci.
Masti su uglavnom životinjskog porijekla, dok se ulja uglavnom nalaze u biljkama.
Uopštena je podjela masti i ulja na dobre i loše.
37
