Page 113 - marine meteorology

2.12.2 Dalgaların Sınıflandırılması

Denizlerde oluşan dalgalar özelliklerine göre dört sınıfta incelenir.

1- Rüzgâr Dalgaları

Deniz yüzeyinde esen rüzgârların yüzeye uyguladığı sürtünme kuvveti suda bir
basınç meydana getirir. Bu basınç su yüzeyinin şeklini değiştirerek dalgaları oluşturur.

Esen rüzgârın şiddeti
arttıkça dalga boyu ve dalga
yüksekliği artar. Dalga boyu
büyüdükçe, önce kırılarak
serpintiler, ardından beyaz
köpükler oluşturur.

Bunlara gerçek dalgalar adı verilir. Rüzgâr etkisiyle oluşan dalgaların büyüklüğü rüzgâr
hızına, esme süresine ve deniz yüzeyindeki esme (feç) mesafesine bağlıdır.

Rüzgâr, estiği
bölgenin dışına çıktığında
deniz yüzeyinde ölü dalga
(swell) denilen ve geniş
alanlara yayılan kırılgan
olmayan yapıda dalgalar
meydana getirir.

2- Med-Cezir Dalgaları

Güneş ve Ayın çekim gücünün etkisiyle genellikle okyanuslarda belirgin olan,
deniz seviyesinin periyodik olarak alçalma ve yükselme hareketleridir.

Güneş ve Ay aynı doğrultuda olduklarında çekim güçleri birbirine eklenerek
kabarma daha fazla olur. Bu duruma büyük gelgit adı verilir. Güneş ve Ay birbirlerine dik
doğrultuda olduklarında çekim güçleri birbirlerini zayıflatır ve kabarma daha az olur. Bu
duruma da küçük gelgit adı verilir.

Suların kabarma ve çekilme sırasında sahillerde akıntı ve dalgalar oluşur. Kabarma
ve çekilme düzeyleri arasındaki dikey yükselti farkına gelgit genliği denir.

İçindekiler 112