Page 115 - marine meteorology

2.13 AKINTILAR

Deniz sularının sürekli ya da geçici olarak belli bir yöne doğru akmasına akıntı
denir. Akıntının sürati, akıntının bir saatte gittiği mesafedir. Akıntının yönü ise suyun aktığı
istikamettir. Akıntı, merkezden dışa doğu yön alırken rüzgâr ise dışarıdan merkeze doğru
yön alır.

Örneğin, 2 knot hızında 175° yönündeki akıntı ifadesi; suyun saatte 2 mil hızla ve
175° yönünde ilerlediği anlaşılmaktadır.

Deniz akıntılarının oluşmasına sebep olan etkenlerin başında meteorolojik ve
oşinografik etkiler gelmektedir. Başlıca etkenler ise rüzgârlar, tuzluluk, yoğunluk
farklılıkları ve tuzluluk farklılıklarıdır.

2.13.1 Akıntı Çeşitleri

Akıntılar oluşum sebeplerine göre 6 gruba ayrılabilir;

1- Sahil Akıntıları

Bu akıntı çeşidi genellikle zayıf ve kararsızdır. Rüzgâr, yoğunluk ve su seviyesi
farklılıklarından oluşur. Sahile paralel ya da sahil şekli boyunca akar.

2- Nehir Akıntıları

Nehirler denize döküldükleri yerlerde akıntılar meydana getirir. Oluşan akıntının
şiddeti nehrin debisine bağlı olarak değişir. Yüksek debisi olan nehirler, daha şiddetli
akıntılar oluşturabilir.

3- Boğaz ve Kanal Akıntıları (Yoğunluk Farkı ve Düzey Akıntıları)

Boğaz ve kanalların birleştiği denizler arasındaki yoğunluk ve seviye farkından
oluşur. Bazı boğazlarda suyun üst tabakasındaki akıntı yönü ile alt tabakasındaki akıntı
yönleri farklı olabilmektedir. Örneğin, İstanbul Boğazı’nın üst tabakasındaki akıntının
yönü Karadeniz’den Marmara’ya doğru iken, alt tabakasındaki akıntı yönü ise
Marmara’dan Karadeniz’e doğrudur.

4- Dalga Akıntıları

Kıyı şeridine vuran dalgalar sahillerde, kıyı boyunca ilerleyen akıntılara neden
olurlar. Bu akıntılar kum veya çakıl taşıyarak kıyı şeridinin şekillenmesinde etkili olur.

Kıyıya çarpan dalgaların etkisiyle ortaya çıkan ve kıyıya ulaşan suların tekrar açığa
doğru dönmeleri nedeniyle rip akıntısı oluşur.
İçindekiler 114