Page 118 - marine meteorology

6- Rüzgârların Neden Olduğu Akıntılar

Denizin yüzeyinde esen rüzgârların deniz yüzeyini hareketlendirmesi sonucu
oluşur. Geçici ya da sürekli olabilir. Devamlı esen bir rüzgâr, kendi hızının % 2’si kadar
bir hızda veya bofor şiddetinin yaklaşık 1÷10’u kadar bir hızda akıntı oluşturabilir.
Akıntının yönü rüzgârın yönünden farklıdır. Akıntının yönü, rüzgârın yönünden; kuzey
yarım kürede, açık denizde 40° kadar, sahile yakın yerlerde ise 20° kadar sancağa doğru
iken, güney yarım kürede ise aynı derecelerde iskeleye doğru olur.

Rüzgârın oluşturduğu akıntının şiddeti aşağıdaki formülle de bulunabilir;

,
Akıntının sürati = . Rüzgâr hızı
√

Örnek: 55° enleminde 10 bofor kuvvetinde (48-55 knot) esen bir rüzgâr kaç şiddetinde bir
akıntı oluşturur?

Çözüm: Akıntının şiddeti 3 farklı yöntemle bulunabilir;
- Akıntının şiddeti (bofor) = 10 ÷ 10 = 1 knot bulunur.
- Akıntının şiddeti (knot) = 50 . 0,02 = 1 knot bulunur.
- Akıntının şiddeti = 0,02 . Rüzgâr hızı = 0,02 . 50 = 0,02 . 50 = 1,1 knot
√sin √ 55° 0,905
bulunur.

Not: Akıntının hızına drift, Akıntının yönüne de set adı verilir.

Örnek: Güney yarım kürede SE yönünden esen rüzgârın açık denizde ve karaya yakın
alanlarda oluşturduğu akıntının yönü ne olur?

Çözüm: SE (135°) yönünden esen rüzgârın oluşturacağı akıntının yönünü bulmak için;
135° rüzgâr yönünün karşı kenar istikameti 315° olur. Bu değerden güney yarım kürede ve
açık denizlerde 40° çıkarılırken, sahile yakın yerlerde ise 20° çıkarılarak akıntı yönü
bulunur.
Açık denizde akıntı yönü = 315 – 40 = 275° bulunur.
Karaya yakın yerlerde akıntı yönü = 315 – 20 = 295° bulunur.

Örnek: Ege Denizi’nde saatte 50 mil hızla esen lodos rüzgârının oluşturduğu rüzgâr
akıntısının yön ve hızı ne olur?

Çözüm: Lodos (225°) yönünden esen rüzgârın oluşturacağı akıntının yönünü bulmak için;
225° rüzgâr yönünün karşı kenar istikameti 45° olur. Ege Deniz’i kuzey yarım kürede ve
sahile yakın olduğu için karşı kenar istikamet yönüne 20° eklenir.
Akıntının yönü = 45° + 20° = 65° bulunur.
Akıntının hızı (knot) = 50 . 0,02 = 1 knot bulunur. (Rüzgâr hızının %2’si kadar olur)

İçindekiler 117