Page 12 - marine meteorology

1.4 Güneş Işınlarının Atmosferi Isıtma Şekilleri

Güneşten gelen sıcaklık, çeşitli yollarla atmosferi ve Dünyayı ısıtır. Isıtma şekilleri
üç yolla gerçekleşir.

➢ Kondüksiyon (iletim) yoluyla ısınma: Temas ederek ısının iletilmesi şeklidir.

➢ Konveksiyon (yayılma) yoluyla ısınma: Isınan hava kütlesinin yükselerek ve
burada yayılarak sahip olduğu ısıyla bulunduğu bölgeyi ısıtmasıdır.

➢ Radyasyon (ışıma) yoluyla ısınma: Isının etrafa dalga hareketiyle yayılmasıyla
oluşan ısınma şeklidir.

Güneş ışınları atmosferden geçip yere ulaşana kadar emilirler (absorbsiyon),
dağılarak yayılırlar (difüzyon) ve yansırlar (refleksiyon).

1.5 Atmosferik Sirkülasyon (Dolaşım)

Uzun bir sürede atmosferin ortalama hareketine atmosferik sirkülasyon denir.
Atmosferdeki bu hareketin en önemli sebebi Ekvator bölgesinin aşırı ısınması ve kutup
bölgelerinin aşırı derecede soğumasıdır. Bu iki bölge arasındaki sıcaklık farkı atmosferik
sirkülasyonu oluşturur.

Atmosferin sirkülasyonuna etki eden başlıca faktörler şunlardır:

➢ Dünyanın dönmesi: Dünyanın dönmesi sonucunda koriyolis kuvveti oluşur. Bu
kuvvet hava hareketlerine etki ederek onları kuzey yarım kürede ekvatordan
kutuplara giden hava akımlarını sağa doğru saptırırlar. Güney yarım kürede ise
hava akımlarını sola doğru saptırırlar.

➢ Mevsimlerin etkisi: Yeryüzünde oluşan basınç ve rüzgar kuşakları mevsimlik
değişikliklere uyarak yaz aylarında kuzeye, kış aylarında ise güneye doğru hareket
ederler.

İçindekiler 11