Page 20 - marine meteorology

2.1.6 Sıcaklık Gradyanı

Belirli noktalar arasında meydana gelen sıcaklık değişimlerine sıcaklık gradyanı
denir. Yatay ve düşey olarak iki türlü olarak görülebilir.

Yatay sıcaklık gradyanı, yatay doğrultuda ilerledikçe sıcaklık düşmektedir. Düşey
sıcaklık gradyanında ise yerden yukarıya doğru çıkıldıkça sıcaklık azalmaktadır.

2.1.7 Adyabatik Değişimler

Düşey hareket eden hava kütlesinin, etrafıyla hiçbir ısı alış verişinde bulunmadan,
kendi içinde meydana gelen sıcaklık değişimlerine adyabatik değişim denir. Bu değişim üç
şekilde meydana gelir.

➢ Normal adyabatik değişim: Standart koşullarda gerçekleşir ve her 100 metre
yükseklikte sıcaklık 0,65 °C azalır.
➢ Kuru adyabatik değişim: Çok kuru havalarda gerçekleşir ve her 100 metre
yükseklikte sıcaklık 1 °C azalır.
➢ Doymuş adyabatik değişim: Çok yüksek nem oranına sahip olan havalarda
gerçekleşir ve her 100 metre yükseklikte sıcaklık 0,5 °C azalır.

Adyabatik değişim soğuma yönünde ise adyabatik soğuma, ısınma yönünde ise
adyabatik ısınma adını alır.
Adyabatik değişim değerleri ile havanın kararlı veya kararsız olduğu belirlenir. Bu
sayede hava tahminleri yapılır. Herhangi bir hava kütlesinin kararlılığı veya kararsızlığı o
hava kütlesinin düşey hareketlere karşı tutumuyla belli olur.

Atmosferdeki havanın yukarı yönde hareket etme eğilimi bulunmayan, çok az
miktarda türbülansın görüldüğü, sakin ve yağışsız hava kütlesine kararlı hava denir. En
kararlı hava şartları, sıcaklığın yükseklikle arttığı zaman gelişen bir sıcaklık inversiyonu
(sıcaklığın yükseklikle artması) süresince oluşur. Bununla birlikte kararlı bir havada stratus
(tabaka) bulutları, sis ve hava kirliliği oluşur.

İçindekiler 19