Page 24 - marine meteorology

2.1.9 Dünya İklim Kuşakları

1. Tropikal (sıcak) kuşak: Yıllık ortalama
sıcaklık değeri 20 dereceden fazla olan
bölgedir.

2. Ilıman (orta) kuşak: Yıllık ortalama
sıcaklık değeri 10-20 derece arasında kalan
bölgedir.

3. Soğuk (polar) kuşak: Yıllık ortalama
sıcaklık değeri 10 dereceden az olan
bölgelerdir.

2.1.10 Bölümle İlgili Kavramlar
İnversiyon (tersinme): Normalde yeryüzünden yükseklere çıkıldıkça, sıcaklık her 200
metrede 1°C azalır. Ancak bazı durumlarda yerden yükseldikçe sıcaklık azalmaz, tersine
artar. İşte bu olaya sıcaklık tersinmesi (inversiyon) denir. Sıcaklık tersinmesi daha çok
soğuk kış mevsiminde görülür.
Radyasyon inversiyonu: Yüksek basınç şartlarında bulutsuz, soğuk ve sakin rüzgârlı
günlerde, radyasyon inversiyonu yere yakın gerçekleşir. Güneşin batmasıyla hızla soğuyan
yer tabakası radyasyon yayarak başlayan radyasyon inversiyonunda hem yer hem de yere
yakın hava tabakası hızlı şekilde soğur. Üst tabakadaki hava ise daha sıcak hale geçer.
Böylece radyasyon inversiyonu oluşur. Radyasyon inversiyonu havada sis oluşumunu
başlatır. Sabahleyin Güneş ışınlarının soğuk yere nüfuz etmesiyle inversiyon ortadan
kalkar.
İzotermal: Sıcaklık, yükseklikle değişmeyip aynı kalıyorsa bu duruma izotermal denir.

Lapse-Rate (Düşey sıcaklık gradyanı): Hava sıcaklığının yükseklikle değişimine Lapse-
Rate denir. Ortalama olarak her 100 metrede 0,65 °C sıcaklık azalır.
İzoterm: Hava haritalarında görülen, aynı sıcaklık değerlerini birleştiren eğrilerdir.

Konveksiyon: Isınan havanın hafifleyerek yükselmesidir.
Konverjans: Alçak basınç merkezindeki havanın merkezde toplanarak yükselmesidir.
Diverjans: Yüksek basınç merkezindeki havanın çökerek yanlara dağılmasıdır.

Sübsidans: Üst atmosferde soğuyarak ağırlaşan havanın yeryüzüne inmesi olayıdır.
Latent ısı: Atmosferdeki su buharının yoğuşması sırasında açığa çıkan ısı enerjisidir.
Basınç gradyanı: İzobarlara dik olan basınç değişimlerine denir.
Coriolis kuvveti: Dünyanın kendi ekseni etrafındaki açısal dönme hızı; cismin bulunduğu
enlem, hareket hızı ve cismin yoğunluğuna bağlı olarak değişen bir kuvvettir. Coriolis
kuvveti hareket halinde bulunan cisimleri; kuzey yarı kürede rotasının sancağına, güney
yarı kürede rotasının iskelesine düşürür.

İçindekiler 23