Page 19 - marine meteorology

Günlük ortalama sıcaklık değeri, genellikle gün içindeki en yüksek ve en düşük sıcaklık
değerlerinin ortalamasıdır.
Dünyanın güneş etrafında dönmesiyle mevsimler oluşurken Güneş ışınlarının
yeryüzüne geliş açıları farklı olmaktadır. Bu nedenle mevsimler arasında sıcaklık farkları
ortaya çıkar.
Bunların dışında enlemlere göre de yeryüzü sıcaklıklarında değişimler görülür.
Kutup bölgeleri, Ekvatoral bölgelere göre güneşlenme süresi ve güneş açısı farklı
olduğundan çok daha soğuk olur. Bu tür sıcaklık değişimleri, enleme göre oluşan
değişimleridir.

2.1.4 Sıcaklık Değişimlerine Bağlı Hava Hareketleri (Atmosferik Taşınım)
Atmosferde meydana gelen hava hareketleri yatay ve düşey yönlerde gerçekleşir.
Atmosferik taşanıma etki eden kuvvetler; yerçekimi, basınç gradyanı ve coriolis kuvveti
dir. Yataydaki taşınım basınç gradyanı ile coriolis kuvveti arasındaki dengeye bağlıdır.
Dikeydeki taşınım ise yerçekimi ile basınç gradyanı arasındaki dengeye bağlıdır.
➢ Yatay hava hareketleri; Yatay hava hareketleri, sıcaklık değişimlerinden meydana
gelen basınç alanları arasında gerçekleşir. Atmosfer içinde ısının yatay doğrultuda
gerçekleşen hareketine adveksiyon denir. Soğuk yüzeylerde oluşan yüksek basınç
alanlarından, sıcak yüzeylerde oluşan alçak basınç alanlarına doğru bir hava hareketi
oluşacaktır. Bu hava hareketinin sonucunda rüzgârlar meydana gelir.

➢ Düşey hava hareketleri;
• Isınarak yükselme (konveksiyon): Isınan havanın hafifleyerek yükselmesidir.
• Soğuyarak yoğunlaşıp çökme (sübsidans): Havanın soğuyup yoğuşarak
ağırlaşması ve çökmesi olayıdır.
• Cephelerde bulunan soğuk ve sıcak hava kütlelerinin karşılaşması durumunda,
soğuk havanın önündeki sıcak havayı alttan ittirerek yükselmeye zorlaması…
gibi nedenlerle düşey hava hareketleri oluşur.

2.1.5 Eş Sıcaklık Eğrileri ve İzoterm Haritaları

Yeryüzünde yatay olarak sıcaklığın hep aynı olduğu noktalar birleştirilerek elde
edilen eğrilere eş sıcaklık eğrileri denir. Bu eğrilerin her birine izoterm eğrisi adı
verilmektedir. Bu eğrileri gösteren coğrafi haritalara da izoterm haritası denir.
İzoterm haritaları iki şekilde çizilir;
1. Gerçek sıcaklığa göre çizilen haritalar: Bir yerin bulunduğu yükseltideki sıcaklığı
belirlenerek çizilir. Enlem, yükselti, denizellik ve karasallık sıcaklık dağılışını etkiler.
2. İndirgenmiş izoterm haritaları: Sıcaklıklar deniz seviyesini indirgenmiştir. Her yer deniz
seviyesi olarak kabul edildiği için yükselti ve dağların uzanış doğrultusu sıcaklığı
etkilemez.

İçindekiler 18