Page 155 - Publicationa15

เสรีภาพในการชุมนุมกับการปกครองในระบอบประชาธิปไตย 147

3. ความหมายและประเภทของสิทธิและเสรีภาพ

3.1 ความหมายของ “สิทธิ” และ “เสรีภาพ” 7
สิทธิ คือ อ�านาจที่กฎหมายรับรองให้แก่บุคคลในอันที่จะกระท�าการ
เกี่ยวข้องกับทรัพย์หรือบุคคลอื่น
เสรีภาพ นั้นได้แก่ภาวะของมนุษย์ที่ไม่อยู่ภายใต้การครอบง�าของ

ผู้อื่น ภาวะที่ปราศจากการถูกหน่วงเหนี่ยวขัดขวาง บุคคลใดบุคคลหนึ่งย่อม
มีเสรีภาพอยู่ตราบที่เขาไม่ถูกบังคับให้กระท�าในสิ่งที่เขาไม่ประสงค์กระท�า และ
ไม่ถูกหน่วงเหนี่ยวขัดขวางไม่ให้กระท�าในสิ่งที่เขาไม่ประสงค์จะกระท�า
กล่าวโดยสรุป เสรีภาพคืออ�านาจของบุคคลในอันที่จะก�าหนดตนเอง (Self-

Determination) โดยอ�านาจนี้บุคคลย่อมเลือกวิถีชีวิตของตนได้ด้วยตนเอง
ตามใจปรารถนา เสรีภาพจึงเป็นอ�านาจที่บุคคลมีอยู่เหนือตนเอง ดังนั้น เสรีภาพ
จึงแตกต่างกับสิทธิซึ่งเป็นอ�านาจที่บุคคลใช้ในความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับ
ผู้อื่น โดยเรียกร้องให้ผู้อื่นกระท�าการหรือละเว้นกระท�าการอย่างใดอย่างหนึ่ง

ให้เป็นประโยชน์แก่ตัวเองจริงอยู่ ที่กฎหมายรับรองเสรีภาพอย่างใดอย่างหนึ่ง
ให้แก่บุคคลย่อมมีผลก่อให้เกิดหน้าที่แก่บุคคลอื่นด้วยเหมือนกัน แต่หน้าที่ที่
เกิดขึ้นแก่ผู้อื่นเนื่องมาจากการที่กฎหมายรับรองเสรีภาพให้แก่บุคคลหนึ่งนี้
เป็นแต่เพียงหน้าที่ที่จะต้องเคารพเสรีภาพของเขาผู้ทรงเสรีภาพของเขา ผู้ทรง

เสรีภาพคงมีอ�านาจตามกฎหมายแต่เพียงเรียกร้องให้ผู้อื่นละเว้นจากการ
รบกวนขัดขวางการใช้เสรีภาพของตนเท่านั้น หาได้มีอ�านาจตามกฎหมายที่จะ
เรียกร้องให้ผู้อื่นกระท�าการอย่างใดอย่างหนึ่งซึ่งมีลักษณะเป็นการส่งเสริม
การใช้เสรีภาพของตน หรือเอื้ออ�านวยให้ตนใช้เสรีภาพได้สะดวก

3.2 ประเภทของสิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ
เมื่อพิจารณาจากวัตถุประสงค์หรือเนื้อหาของสิทธิและเสรีภาพ อาจ
จ�าแนกสิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญออกได้ 7 ประเภท คือ สิทธิและเสรีภาพ
ส่วนบุคคล สิทธิเสรีภาพในทางความคิดและการแสดงความคิดเห็น สิทธิและ

7 รองศาสตราจารย์ ดร.วรพจน์ วิศรุตพิชญ์, สิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช 2540, คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, หน้า 13-15.

_17-0315(141-177)8.indd 147 4/27/60 BE 11:57 AM