Page 308 - Publicationa15
P. 308
300 อภิชาต สุขัคคานนท์
3.9 การสร้างความสมานฉันท์ในกระบวนการยุติธรรม
กำรสร้ำงควำมสมำนฉันท์กับกำรด�ำเนินงำนของศูนย์ไกล่เกลี่ย
ข้อพิพำท ที่จัดตั้งขึ้นในศำลยุติธรรมทุกศำลชั้นต้นทั่วประเทศ เพื่อช่วยไกล่เกลี่ย
ข้อพิพำทในคดีแพ่งและในคดีอำญำเฉพำะควำมผิดอันยอมควำมได้ ซึ่งนอกจำก
จะเป็นกำรช่วยร่นระยะเวลำในกำรปิดคดี ลดค่ำใช้จ่ำย ของคู่ควำมแล้ว ศำลจะ
ได้มีเวลำเหลือไว้พิจำรณำคดีอื่นๆ ที่ยังคงค้ำงคำให้เสร็จสิ้นไปโดยรวดเร็วอีกด้วย
แนวคิดนี้ก็มำจำกข้อเท็จจริงที่ว่ำคงไม่มีคู่ควำมฝ่ำยใดชอบควำมเหนื่อยยำก
ยอมเสียสละเวลำเงินทอง เพิ่มควำมเครียด และคงไม่มีคู่ควำมฝ่ำยใดที่ชอบ
ท้ำทำยกับควำมเสี่ยงที่จะไปเผชิญกับควำมไม่แน่นอนว่ำจะแพ้หรือชนะคดี
นอกเสียจำกไม่มีทำงเลือกใดจริงๆ หลักกำรส�ำคัญของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพำท
คือกำร “เชื้อเชิญ” คู่ควำมที่มีข้อพิพำทอยู่ในศำลมำจับเข่ำพูดคุยปรึกษำหำรือกัน
หำทำงออกให้กันและกันโดยเสนอทำงเลือกที่ดีกว่ำ ภำยใต้ค�ำขวัญที่กล่ำวว่ำ
“ไม่มีผู้แพ้ ไม่มีผู้ชนะ ไม่มีผู้สูญเสีย มีแต่ได้ด้วยกันทุกฝ่ำย” หำกท�ำได้เช่นนี้แล้ว
กำรไกล่เกลี่ยข้อพิพำทคดีนั้นๆ จะส�ำเร็จบรรลุเป้ำหมำย สำมำรถท�ำสัญญำ
ประนีประนอมยอมควำมกันได้ในที่สุด หำกคู่ควำมตกลงกันได้ โดยยอมผ่อนหนัก
ผ่อนเบำให้แก่กันยอมท�ำสัญญำประนีประนอมยอมควำมศำลเพียงแต่ตรวจดู
สัญญำประนีประนอมยอมควำมว่ำเป็นสัญญำประนีประนอมยอมควำมที่ไม่ขัด
ต่อกฎหมำยและศีลธรรมอันดีของประชำชนแล้วศำลจะพิพำกษำไปตำมสัญญำ
ประนีประนอมยอมควำม และออกค�ำบังคับให้คู่ควำมปฏิบัติตำม ฉะนั้น
นอกจำกคู่ควำมจะตกลงกันได้แล้ว ศำลต้องตรวจสอบควำมชอบด้วยกฎหมำย
และต้องเป็นสัญญำที่ไม่ขัดต่อศีลธรรมอันดีของประชำชนด้วย หำไม่แล้วศำลจะ
ไม่ยอมพิพำกษำและออกค�ำบังคับให้ ท�ำให้กำรไกล่เกลี่ยข้อพิพำทไร้ผลไป
โดยปริยำย หลักกำรส�ำคัญที่ผู้ปฏิบัติงำนประจ�ำศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพำท ต้อง
ตระหนักอยู่ตลอดเวลำในกำรท�ำหน้ำที่คือ “กำรอ�ำนวยควำมยุติธรรม” ซึ่ง
นอกจำกคู่ควำมทั้ง 2 ฝ่ำยจะได้รับกำรอ�ำนวยควำมยุติธรรมแล้ว กำรลด
ข้อบำดหมำงใจ ก็เป็นกำรเสริมสร้ำงควำมสมำนฉันท์ได้อีกวิธีหนึ่ง
_17-0315(285-305)14.indd 300 4/27/60 BE 11:58 AM
