Page 271 - Przejdz_na_wyzszy_poziom_t1_flipingbook online

VIII. DODATEK GRAMATYCZNY

2 PrefIKS CzaSoWNIKa

1. Określone prefiksy mają swoje znaczenie, m.in.
a) przestrzenne, kierunku i akcji, np.
w- (do środka): wpisać, wjechać, wlać
na- (na wierzch, na powierzchnię): napisać, najechać, nalać
roz- (na wszystkie strony): rozpisać, rozjechać, rozlać
prze- (przez coś, z jednego miejsca do drugiego): przepisać, przeje-
chać, przelać
wy- (ze środka, od wewnątrz na zewnątrz): wylać, wysypać, wyje-
chać
pod- (zbliżyć się): podpłynąć, podbiec
do- (wykonać czynność uzupełniającą): dopisać, dołączyć, dokupić
b) stopnia intensywności, np.
wy-, u-, na- (duża intensywność): wycisnąć, uśmiać się, nagadać się
przy-, pod-, niedo-, prze- (mała intensywność): przyhamować, pod-
leczyć, niedopić, przeprać
roz- (intensywność rozwijająca się stopniowo): rozboleć, rozpisać się
c) wytwórcze, np.
wy-, u-, do- (osiągnięcie celu): wystrugać, wypłakać się, udoić, do-
czytać
prze- (zmiana właściwości): przerobić, przebudować
od- (wykonanie według wzoru, przywrócenie dawnego stanu):
odpisać, odrysować, odgrzać itd.
2. Często przyimek, z którym się łączy czasownik, niejako podpowia-
da, jakiego prefiksu powinno się użyć,
np. Czy mógłbym jeszcze dopisać się do grupy?
Odbierz klucz od Tomka.

Ćwiczenie 3
Wstaw odpowiednie prefiksy przy czasownikach.
a) pisać

1. – Chciałbym uczęszczać na te zajęcia, czy mógłbym się jeszcze
. . . . . pisać? – Niestety nie ma już miejsc, muszę zapytać dyrektora, czy
mogę pana jeszcze . . . . pisać do grupy.
2. Wszystkie informacje o egzaminie znajdują się na tablicy ogłoszeniowej.
Proszę je z niej . . . . . pisać.
3. Proszę nie . . . . pisywać od kolegi, bo wstawię ocenę niedostateczną!

271