Page 334 - Jezyk_kluczem_do_kraju_t2_ebook_no security

Polski Dla oBcokRajoWcÓW
7. sPójniki

Spójniki łączą dwa zdania, równoważniki zdań lub wyrażenia w zdania
złożone.
Wyróżniamy:
1. spójniki łączące zdania współrzędne
a) łączne (czynności współistnieją ze sobą) i, oraz, a, tudzież, i zara-
zem, ani, ni, jak, też, także, jakże (możliwe także połączenie bez-
spójnikowe za pomocą przecinka)
_________...... _________
np. Często jednocześnie oglądam telewizję i robię na drutach.
Często jednocześnie oglądam telewizję, robię na drutach oraz jem chipsy.
W tym roku niestety nie pojadę z dziećmi na ferie ani nie nadrobię za-
ległości w pracach domowych.
b) rozłączne (istnieje wybór, różne możliwości) albo, lub, bądź, czy
_________< ...... >_________
np. W sobotę pojadę za miasto albo zrobię porządki w szafach.
c) wynikowe (jedno zdanie wynika z drugiego) więc, zatem, toteż,
dlatego, przeto, tedy
_________> ...... >_________
np. W tym roku miałem spore wydatki, więc nie mogę sobie pozwolić
na wakacje zagranicą.
d) przeciwstawne (treści obu zdań są sobie przeciwne) a, ale, lecz,
jednak, natomiast, zaś aczkolwiek, chociaż
_________> ...... <_________
np. Niespecjalnie lubię bluesa, jednak pójdę z tobą na ten koncert dla
towarzystwa.
e) wyjaśniające (2. zdanie objaśnia 1.), np. czyli, mianowicie, to jest,
to znaczy.
_________… = …_________
np. Mój chłopak tym razem się nie spóźnił, czyli był u mnie punktual-
nie o siódmej.
2. spójniki łączące zdania podrzędne
a) podmiotowe (zdanie odpowiada na pytania: kto? / co?) że, iż, żeby,
by, aby, ażeby, iżby, czy. W zdaniu głównym często występuje za-
imek to, np. To dobrze, że dostałeś tę pracę. Śniło mi się, że latam.
To ważne, żebyś o tym pamiętał. Ciekawe, czy to się uda.
b) orzecznikowe (zdanie odpowiada na pytania: kim / czym / jaki
jest?) że, aby, ażeby, żeby, np. Wiatr był tak silny, że zrywał dachy.
Nie jesteś chyba taki, żeby mi nie pomóc.

334