Page 4 - บทที่4-60

กลไกการป้องกันของร่างกาย

ในระบบประสาทมีกลไกป้องกันการติดเชื้อประกอบด้วย กลไกการป้องกันทางกายวิภาค

(Anatomical Barrier) และกลไกการป้องกันของระบบภูมิคุ้มกัน (Immunological Response) ซึ่งกลไกป้องกัน

ทางกายวิภาคนั้นได้แก่ ผิวหนัง กะโหลกศีรษะ เยื่อหุ้มสมองและไขสันหลัง ระบบ Blood Brain Barrier เป็น

ต้น หากอวัยวะดังกล่าวถูกท าลายจากสาเหตุต่างๆ เช่น จากการได้รับบาดเจ็บ เชื้อก่อโรคก็จะเข้าสู่ร่างกาย

และระบบประสาทได้โดยง่าย ระบบ Blood Brain Barrier ถือว่าเป็นระบบที่มีความส าคัญและมีคุณสมบัติ

พิเศษของเส้นเลือดสมองที่แตกต่างจากเส้นเลือดในอวัยวะอื่นๆ ซึ่งท าหน้าที่ในการคัดกรองสิ่งต่างๆ ที่จะ
ผ่านเข้าสู่สมองหรือน้ าไขสันหลัง เพื่อป้องกันสารพิษและเชื้อก่อโรคไม่ให้ผ่านเข้าสมองและไขสันหลังได้

โดยง่าย เป็นต้น ส่วนกลไกป้องกันทางระบบภูมิคุ้มกันนั้นประกอบด้วย Humoral response, Cellular

response และระบบ Complement ต่างๆ แต่เป็นที่สังเกตว่าในระบบประสาทส่วนกลางนั้นมีระดับอิมมูโน

โกลบูลินและคอมพลีเมนต์ที่ต่ ามากร่วมกับไม่มีเม็ดเลือดขาวมีแต่ microglial cell เท่านั้นที่ท าหน้าที่ในการ

ต่อสู้กับเชื้อโรค ท าให้เห็นได้ว่ากลไกการป้องกันด้วยระบบภูมิคุ้มกันการติดเชื้อภายในระบบประสาทนั้น

อาจมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อให้เกิดขึ้นได้ง่ายและมีอันตรายมากกว่าระบบอื่นๆ ของร่างกาย หากกลไก

ทางกายวิภาคซึ่งเป็นกลไกหลักในการป้องกันนั้นมีความบกพร่อง

พยาธิก าเนิด

พยาธิก าเนิดเกิดจากความสามารถของเชื้อก่อโรค (pathogenic microorganisms) ชนิดต่างๆ ได้แก่
เชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย เชื้อราและเชื้อปรสิต เป็นต้น โดยช่องทางส าคัญที่เชื้อก่อโรคเหล่านี้สามารถเข้าสู่

ระบบประสาทได้นั้น ประกอบด้วย

 ผ่านทางกระแสเลือด (Hematogenous) เป็นช่องทางที่พบบ่อยที่สุด โดยทั่วไปอาจมีการติดเชื้อที่
บริเวณระบบอื่นของร่างกายน ามาก่อนแล้วต่อมาเกิดการติดเชื้อในกระแสเลือดจากนั้นเชื้อที่อยู่

ภายในกระแสเลือดเคลื่อนผ่านไปยังระบบประสาทตามล าดับ

 ผ่านเนื้อเยื่อระบบประสาทโดยตรง (Direct invasion) เช่น กะโหลกศีรษะแตกร้าว ท าให้เชื้อก่อโรค
จากภายนอกสามารถลุกล้ าเข้าสู่ระบบประสาทหรือในบางครั้งการท าหัตถการทางระบบประสาท

ด้วยกระบวนการที่ไม่ปลอดเชื้อร่วมกับมีการปนเปื้อนของเครื่องมือที่ใช้ท าหัตถการก็จะสามารถท า

ให้เชื้อก่อโรคเข้าสู่ระบบประสาทได้โดยตรงเช่นเดียวกัน

สราวุธ สุขสุผิว_ภาคการศึกษาที่ 3/2560