Page 208 - Thai Heritage from Space_ebook
P. 208
“ภูมิลักษณ์วัฒนธรรม”
่
มรดกทีจารึกไว้บนแผ่นดิน
พ่อขุน “ศรีนาวน�าถุม” และนามเมือง “สุโขทัย” ผืนแผ่นดิน...มรดกถึงลูกหลานไทย
พระนาม พ่อขุน “ศรีนาวน�าถุม” “ พ่อขุนศรีนาวน�าถุม” หมายถึง
่
ความหมายของค�า “ศรี” ...ผู้เป็นใหญ่ “ ผู้เป็นใหญ่ในการชลประทาน และทีมาของการสร้างเมืองสุโขทัย”
“นาว” ...แนว ถวายพระราชสมัญญานามในการศึกษาครั้งนั้นว่า
“น�าถุม” ...น�้าท่วม “ พระบิดาแห่งการชลประทานไทย”
พระนาม “พ่อขุนศรีนาวน�าถุม” และนามเมือง “สุโขทัย” ปรากฏควบคู่กัน หลักฐานทางประวัติศาสตร์โบราณคดีเชื่อว่าเมืองสุโขทัยสร้างขึ้นประมาณ
ในจารึกวัดศรีชุม “...พระยาศรีนาวน�าถุม เป็นขุน เป็นพ่อ ... เสวยราชย์ในนคร กลางพุทธศตวรรษที่ ๑๘ หรือประมาณเมื่อ ๘๐๐ ปีมาแล้ว ช่วงเวลาสอดคล้องกับ
สองอัน อันหนึ่งชื่อนครสุโขทัย อันหนึ่งชื่อนครศรีเส-ชนาไล...” และกล่าวได้ว่าไม่ การตรวจสอบอายุท่อนซุงไม้สักพบที่ริมฝั่งแม่น�้าปิงด้านทิศใต้ติดกับปากคลอง
ปรากฏนามเมือง “สุโขทัย” ในจารึกที่บ่งบอกช่วงเวลาก่อนหน้านั้น ร่องรอยหลักฐาน ท่อทองแดงในคราวก่อสร้างอุโมงค์ประตูน�้า ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถาน
ที่ปรากฏในภาพจากดาวเทียมสื่อให้เข้าใจในความหมายของพระนาม แห่งชาติก�าแพงเพชร ท่อนไม้สักพบที่บริเวณหัวงาน ท�าหน้าที่เป็นอุโมงค์หรือ
“ศรีนาวน�าถุม...ผู้เป็นใหญ่ในการชลประทาน และที่มาของการสร้างเมือง ประตูน�้าในอดีต ได้น�ามาก�าหนดอายุอยู่ในช่วงเวลาประมาณ ๘๑๒ ± ๖๐ ปี
สุโขทัย” (Barbetti, 2535) นับได้ว่าเป็นช่วงเวลาเดียวกันกับพ่อขุนศรีนาวน�าถุมผู้ครองเมือง
หลักฐานข้อมูลจากรูปถ่ายทางอากาศและภาพจากดาวเทียมตามที่อธิบายไว้ สุโขทัย ท�าให้เชื่อได้ว่า ในช่วงรัชกาลพ่อขุนศรีนาวน�าถุมได้มีการสร้างหรือขุดลอกคลอง
ก่อนแล้วนั้นชี้ชัดว่า ก�าแพงเมือง-คูเมืองสุโขทัยสร้างขึ้นภายหลังความส�าเร็จของ ท่อปู่พระยาร่วงมาก่อนการขุดลอกตามที่ปรากฏในจารึกก�าแพงเพชร พ.ศ. ๒๐๕๓
การสร้างคลองโบราณ “ท่อปู่พระยาร่วง” โดยมีวัดพระพายหลวงท�าหน้าที่ควบคุม เมื่อ ๕๐๐ ปีมาแล้ว พิจารณาตามหลักฐานช่วงเวลาดังกล่าว สันนิษฐานได้ดังต่อไปนี้
การระบายน�้าผ่านคลองแม่ร�าพันลงสู่แม่น�้ายม และเมื่อเริ่มต้นสร้างเมืองสุโขทัย
ได้อาศัยแนวคลองชลประทาน “ท่อปู่พระยาร่วง” เป็นคูเมืองด้านทิศตะวันออก ๑) พ่อขุนศรีนาวน�าถุมเป็นผู้ขุดคลองชลประทานระบบบารายท่อปูุ่พระยาร่วง
เป็นหลักฐานแสดงว่าคลองชลประทาน “ท่อปู่พระยาร่วง” สร้างขึ้นก่อนแล้วจึงได้สร้าง และเป็นผู้สร้างเมืองสุโขทัย (คูเมืองชั้นเดียว) ...หรือ
“เมืองสุโขทัย”
ท่อนไม้สักประกบกัน ๔ อัน ท�ำหน้ำที่เป็นอุโมงค์น�้ำลอด พบที่ฝั่งแม่น�้ำปิงขณะก�ำลังก่อสร้ำงผนังริมฝั่งแม่น�้ำ ณ บริเวณด้ำนทิศใต้ติดกับอุโมงค์รับน�้ำ ปัจจุบันเก็บรักษำไว้ที่
พิพิธภัณฑ์โครงกำรพระรำชด�ำริชลประทำนน�้ำนองคลองท่อทองแดง จังหวัดก�ำแพงเพชร
194 194 l
