Page 39 - Thai Heritage from Space_ebook
P. 39
17 ํ 30’ N
100 ํ 09’ E
ศรีสัชนาลัย
“ท่อปู่ พระยาร่วง”
คลองชลประทานในจารึกก�าแพงเพชร พ.ศ. ๒๐๕๓
“ท่อปู่พระยาร่วง” ปรากฏในจารึกเมืองก�าแพงเพชร พ.ศ. ๒๐๕๓ บนฐาน
เทวรูปส�าริดพระอิศวร เดิมประดิษฐานที่ศาลพระอิศวรภายในเมืองก�าแพงเพชร
ชาวต่างชาติชื่อ รัสต์มัน ได้ลักลอบตัดพระเศียรและพระหัตถ์จะน�าส่งไปประเทศ
เยอรมนี แต่ถูกตรวจพบที่กรุงเทพฯ เสียก่อน ภายหลังกรมศิลปากรได้ซ่อมแซม
ให้อยู่ในสภาพเดิม ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ก�าแพงเพชร
ข้อความในจารึกเป็นภาษาไทย ๓ บรรทัด บนฐานเวียนรอบพระบาทเทวรูป กล่าวถึง
ผู้ครองเมือง..พระมหาธรรมาโศกราชได้ท�านุบ�ารุงบ้านเมือง... และในบรรทัดที่ ๓ ปรากฏ
ข้อความว่า
“...อนึ่งท่อปู่พระยาร่วงท�าเอาน�้าไปเถิงบางพานนั้น ก็ถมหายสิ้น และเขาย่อมท�านาทางฟ้า
และหาท่อนั้นพบกระท�าท่อเอาน�้าไปเลี้ยงนาให้เป็นนาเหมืองนาฝายมิได้เป็นนาทางฟ้า
อันท�าทั้งนี้ถวายพระราชกุศลแด่สมเด็จบพิตรพระเจ้าอยู่หัวทั้งสองพระองค์...”
มีความหมายบอกให้รู้ว่าคลองชลประทานโบราณ มีชื่อว่า “ท่อปู่พระยาร่วง” น�าน�้าไปถึง
เมืองบางพานนั้นได้ตื้นเขินและเกิดความเดือดร้อน ราษฎรต้องอาศัยท�านาทางฟ้า (อาศัยน�้าฝน)
เมื่อได้ส�ารวจพบและขุดลอกสามารถแก้ไขปัญหาน�าน�้าไปเลี้ยงนาให้เป็นนาเหมือง นาฝาย
(นาชลประทาน) ได้ส�าเร็จ ถวายเป็นพระราชกุศลแด่สมเด็จบพิตรพระเจ้าอยู่หัวทั้งสองพระองค์
he Royal Project: Irrigation at
Thor Thong Daeng Canal
His Majesty the King graciously presented the
Department of Irrigation with the ancient map for the
dredging of a canal from the Ping River in Muang
Kamphaeng Phet to Muang Bang Phan in order to help
people who lacked water for farming with enough water
to do the work. The name of this ancient irrigation canal
was “Thor Poo Phraya Ruang”. The story was recounted
in 1510. Kamphaeng Phet engravings stating the canal
dredging 500 years ago characterized Baray system
irrigation canals connected throughout Kamphaeng Phet -
Sukhothai - Si Satchanalai. A high dyke was constructed
as a flap barrier either on the same side or on both. There
is evidence to confirm that the success of the ancient
irrigation canal “Thor Poo Phraya Ruang”, led to the
establishment of Sukhothai City.
l 25 25
