Page 114 - 012สังคมศึกษา-สค21001

106

2.2 ยุคสงครามเย็น

ยุโรปยุคสงครามเย็น
สงครามเย็น (Cold war) เปนสงครามที่เกิดจากการปะทะกันระหวางสหรัฐอเมริกา

(เสรีประชาธิปไตย) และสหภาพโซเวียต (คอมมิวนิสต) ซึ่งจะขอรวมเอาไวทั้งหนวยงานสําคัญ, สถานที่ตาง ๆ

เปนตน
สงครามเย็น เปนลักษณะการเผชิญหนา ภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง คําวาสงครามเย็นเปน

คําใหม ที่เกิดขึ้นกอนสงครามยุติลง และเรียกตอมาเปนการอธิบายลักษณะความตึงเครียดระหวางประเทศ หรือ
ระหวางกลุมที่ดําเนินไปอยางตอเนื่อง โดยไมมีการจับอาวุธขึ้นตอสู เพราะถามีการใชอาวุธ สถานการณ

จะเปลี่ยนไปเปนสงครามรอน (hot war) ซึ่งจะมีขอบเขตกวางขวางและกออันตรายอยางใหญหลวง
แกมนุษยชาติ วิธีการที่ใชมากในสงครามเย็น คือ การโฆษณาชวนเชื่อ สงครามจิตวิทยา การแขงขันกันทางกําลัง

อาวุธ และการสรางความนิยมลัทธิของตน ในประเทศเล็กๆ ที่อาจถูกรวมเขามาเปนประเทศบริวารของแตละฝาย

สมัยเริ่มตนสงครามเย็น นาจะอยูในสมัยวิกฤตการณทางการทูตในตอนกลางและปลาย ค.ศ. 1947
เมื่อสหรัฐอเมริกากับสหภาพโซเวียตเกิดขัดแยงเรื่องการจัดตั้งองคการสันติภาพในตุรกี ยุโรปตะวันออกและ

เยอรมนี ซึ่งทําใหสหรัฐอเมริกาเริ่มตระหนักวาเปนหนาที่ของตน ที่จะตองเปนผูนําตอตาน แผนการยึดครองโลก

ของสหภาพโซเวียต ที่เปนผูนําฝายคอมมิวนิสต
การแบงสถานภาพของประเทศตาง ๆ ในสมัยสงครามเย็น คือ

1) ประเทศมหาอํานาจ (Big Powers) คือ ประเทศพัฒนาแลว หมายถึง ประเทศที่มีการพัฒนา

อุตสาหกรรม มีภาระหนาที่นําอารยธรรมไปเผยแพรยังประเทศที่ลาหลัง ทั้งหมดเปนการสรางลักษณะจักรวรรดิ
นิยมใหมในคริสตศตวรรษที่ 19 คือ การลาเมืองขึ้นและยึดครองประเทศอาณานิคมในแอฟริกาและเอเชีย

มีจุดประสงคคือความตองการตลาดระบายสินคา ตองการแรงงานราคาถูกและตองการทรัพยากรในประเทศนั้น
มาใชประโยชนในงานอุตสาหกรรมของตน

2) ประเทศดอยพัฒนา (Underdeveloped Countries) คือประเทศที่ยังไมมีการพัฒนา

อุตสาหกรรม หรือมีการพัฒนาในระดับต่ํา ประเทศเหลานี้จะมีความลาหลังทางเทคโนโลยีมีฐานะเปนประเทศ
พึ่งพา (dependent) และตองเผชิญหนาการลาอาณานิคมของชาติตะวันตก สวนมากเปนประเทศในเอเชียและ

แอฟริกา
3) ประเทศอภิมหาอํานาจ (Super Powers) คือ ประเทศที่ปรากฏความสําคัญขึ้นมาแทน

มหาอํานาจตะวันตก ภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง มีลักษณะเปนประเทศภาคพื้นทวีป (Continental

Character) มีการพัฒนาเทคโนโลยีระดับสูง และเปนผูนําลัทธิการเมืองสองฝายคือ ฝายโลกเสรีและ
ฝายคอมมิวนิสต

ระยะสงครามเย็น

1) ค.ศ. 1947 - 1949 เปนระยะความตึงเครียดเนื่องจากการเผชิญหนากันระหวางอภิมหาอํานาจ
แตยังไมมีการประกาศสงครามหรือใชกําลัง เปนสมัยการประกาศแผนการทรูแมน (Truman Doctrine)