Page 68 - STAV broj 204

između Istanbula i Edirna. Mehmed-paša
je tu ciljano gradio, a što se nadovezivalo
na njegove projekte u Edirnama. Kulija u
Luleburgazu interesantna je i po tome što
medresa okružuje džamijsko dvorište, od-
nosno harem, a što je netipično rješenje u
osmanskoj arhitekturi. Ovo će na isti način
biti ponovljeno i kod Mehmed-pašine dža-
mije na Kadirgi, što svakako nije slučajno.

AZAPKAPI DŽAMIJA
Izgleda da je sudbina bošnjačkih dža-
mija u Istanbulu da se po svojim arhitek-
tonskim ili dekorativnim karakteristikama
razlikuju od svih drugih, pa su tako Ali-pa-
šina džamija na Fatihu i Piyal-pašina na
Kasımpaşi jedine građene s višekupolnim
sistemom. Sinan-pašina džamija na Beşik-
taşu jedina se referira na Uč Šerefli džamiju
u Edirnama, a Rustem-pašina na Eminonu
i već spomenuta Mehmed-pašina imaju naj-
čuveniju keramičku dekoraciju. U svemu pokriven polukupolom. Enterijer izgle- bila još bliža moru, prije nego su izgrađene
tome ih, po svojoj originalnosti i neobič- da bogato i vizualno raznoliko, a zbog današnje saobraćajnice.
nosti, prati Azapkapi džamija (1577/78), velikog broja prozora, unutrašnjost je Upravo je ta blizina moru dobrim dije-
druga velika džamija Mehmed-paše u veoma osvijetljena. lom uvjetovala i njen izgled. To se posebno
Istanbulu. Ona se ne spominje u literaturi Azapkapi džamija nalazi se na Galati, uočava kod trijema, koji je u potpunosti
tako često kao ona na Kadirgi i relativno na samoj obali Zlatnog roga, i prilično je zatvoren i pokriven, a molitveni prostor
je nepoznata široj javnosti. usamljena s obzirom na to da u okolini znatno izdignut iznad nivoa tla, dok je
Međutim, u kontekstu sveukupnog nema većih osmanskih džamija. Sam na- munara izdvojena iz cjeline objekta i na-
Mimar Sinanovog opusa, ova džamija ziv Azapkapi sugerira ime jedne od kapija lazi se s lijeve strane. Sve je ovo urađeno
značajna je jer predstavlja primjer objek- na nekadašnjim zidinama Galate, što opet da bi se džamija zaštitila od vlage i mor-
ta s kompleksnim i veoma razvedenim ima veze s osmanskim vojnicima koji su ske soli, ali i praktičnih razloga, uslijed
prostornim planom. Niti u jednoj drugoj služili u mornarici (azapi). U blizini dža- velikog morskog prometa na tom mjestu.
njegovoj džamiji nije uočen ovakav pri- mije nekada se nalazila i njihova kasarna. Džamija je stradala u požaru 1807.
stup, mada neki autori pokušavaju naći U vrijeme njene gradnje ovaj kraj izgledao godine, poslije čega je obnovljena. Na-
posredne poveznice sa Selmijom u Edir- je potpuno drugačije u odnosu na danas. redna obnova započeta je pred početak
nama. Azapkapi džamija ima centralnu Galata je nekada bila okružena velikim od- Prvog svjetskog rata, ali je, u početku
kupolu s čak sedam, što većih, što ma- brambenim zidinama, što se jasno može zbog ratnih okolnosti, prolongirana sve
njih, nadovezujućih polukupola i četi- vidjeti na starim minijaturama. Posljednji do 1937. godine. Za molitvu je konačno
ri ugaone kupole. Prostor mihraba je ostaci tih zidina uklonjeni su u 19. stolje- bila otvorena tek 1941. godine. Nedavno
isturen / izdvojen iz osnovnog plana i ću. Isto tako, džamija je vjerovatno nekada je završena još jedna njena obnova. n

68 31/1/2019 STAV