Page 66 - Kuran'da Adalet ve Hoşgörü

64 KURAN'DA ADALET VE HOfiGÖRÜ

luklara karşı da son derece adaletli ve hoşgörülü davranmıştır.
Edirne ve Trakya'nın diğer şehirlerinde yaşayan Museviler bir-
çok devletten zulüm gördükleri için, Türklerin kendi yaşadık-
ları bölgeleri fethetmesini sevinçle karşılamışlardır. 41

Osmanlı padişahlarının Yahudilere olan bu yaklaşımı, 1.
Murat zamanında da devam etmiştir. Sultan Murat'ın halkına
karşı adil ve hoşgörülü yönetimini çağdaşı Bizans tarihçisi
Khalkokondylas şöyle anlatmaktadır:
"Kendisine itaat ve hizmet eden milletlere ve kişilere, han-
gi dinden olurlarsa olsunlar, iyi ve yumuşak ve cömert
davranırdı. Düşmanlık gösterenlere karşı amansızdı. Hiç-
bir düşmanı elinden kurtulamadı. Verdiği söze sonradan
aleyhinde tecelli etse bile sadık kalarak, dost düşman her-
kesin güvenini kazandı." 42
Bir başka tarihçi İngiliz Gibbon ise Sultan Murat'ın Hıristi-
yanlara karşı olan hoşgörüsünü şöyle anlatmaktadır;
"Dünya üzerinde çağdaşı bütün hükümdar ve devlet adam-

larından üstündü. Babasının bile tahayyül ettiği sınırları çok
aştı. Bütün tarihin en hayret verici gelişmelerinden birini,
Osmanlı lehine kazandı. Ortodokslar'a, Katolikler'in Or-
todokslar'a yaptığı muameleden kat kat iyi muamelede bu-
lundu." 43
Tüm bu örnekler Osmanlı İmparatorluğunun kuruluş ve
ilk gelişim dönemlerinde bir anda çok büyük bir güç kazanma-
sının nedenlerini ortaya koymaktadır. Yöneticilerin adil tutum-
ları diğer dinlere mensup halklar üzerinde çok olumlu etkiler
oluşturmuş, Osmanlı toprakları çok büyük bir hızla genişlemiş-
tir. Bu genişlemenin diğer padişahlar döneminde de hızlanarak