Page 34 - Safarova N., Safarov B. paxtachilikda agrokimyo o'quv qo'llanma

Xlorofillmetr SPAD-502 va Green Seeker uskunalarning narhi nisbatan
qimmat. Foydalanish uchun ularni fermerlar uyushmalari, MTP yoki fermerlar
guruhi sotib olishi mumkin.
CropSist modeli g‘o‘za va kuzgi bug‘doyda rostlandi va sinaldi. Xorazm
viloyati va o‘hshashli sharoitlarda foydalanish mumkin.

Nazorat savollari
1. Serling usulining mohiyati nimadan iborat?
2.Nitrat, fosfor va kaliyni aniqlash uchun qanday reaktivlarlardan foydalaniladi?

7-Mavzu: MINERAL O’G’IT TURLARINI SIFAT REAKSIYALARI
YORDAMIDA ANIQLASH
Mashg’ulotning maqsadi: Sifat reaksiyasi yordamida mineral o’g’itlarni
aniqlashdan iborat.
Kerakli jihozlar, reaktivlar va asbob uskunalar: O’g’it namunalari,
probirkalar, distillangan suv, Turli o’g’itlardan namunalar, distillangan suv, bariy
xlorid 2-5% li eritmasi, ishqor eritmasi 8-10% li, xlorid kislota 1% li eritmasi yoki
1:10 nisatdagi sirka essensiyasi, Ko’mir cho’g’i, kumush nitrat 1-2% li eritmasi.
Xo’jaliklarda mineral o’g’itlarni noto’g’ri saqlash oqibatida ularning tarkibi
o’zgarishi hollari ham uchraydi. Shuning uchun ularni qo’llashdan oldin sifatini
tekshirib, so’ng meyorini belgilash kerak.
Sifat reaksiyasini aniqlash uchun probirka (biror kichkina shisha idishcha) suv
(distillangan) va ko’mir cho’g’i zarur.
Bulardan tashqari BaCl2, NaOH, AgNO3 reaktivlari ham kerak bo’ladi. Agar
o’g’it tarkibida Cl bo’lsa, kumush nitrat bilan reaksiyaga kirishadi oq cho’kma
hosil bo’ladi.
KCl+AgNO 3 = KNO 3+AgCl
Kumush nitrat fosforli o’g’itlar bilan reaksiyaga kirishganda sariq cho’kma
hosil bo’ladi:
K 3PO 4+3AgNO 3 = Ag 3PO 4 + 3KNO 3
o’g’it tarkibida SO 4 bo’lsa, u BaCl 2 bilan reaksiyaga kirishib, sutsimon
cho’kma hosil qiladi:
(NH 4) 2SO 4+BaCl 2=BaSO 4+2NH 4Cl
o’g’it tarkibida ammiak bo’lsa, u ishqor bilan reaksiyaga kirishib, ammiak
ajratib chiqaradi(albatta, probirkani chayqatish kerak).
NH 4NO 3+NaOH=NaNO 3+(NH 4)OHNH 3+H 2O
Tajribani boshlashdan oldin paketdagi o’g’itning yarmisini yoki taxminan
0,5-1,0 grammini probirkaga solib, ustiga 6-8 ml distillangan suv quyiladi.
Probirkani yaxshilab chayqatib o’g’itning erish darajasi aniqlanadi. Odatda
o’g’itlar suvda yaxshi eriydigan, qisman eriydigan va erimaydigan bo’ladi. Agar
o’g’it suvda erisa hosil bo’lgan eritma uchta probirkaga bo’lib quyiladi va ularning
har qaysisiga 2-3 tomchidan BaCl 2, va AgNO 3 eritmalaridan ta’sir ettiriladi. Suvda
eriydigan o’g’itlarning quruq donasi, yuqorida qayd etilganidek, ko’mir cho’g’ida