Page 203 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

Hisoblash ishlari quyidagi taptibda olib boriladi. Kuzatishlar farqlarining

umumiy soni quyidagiga teng:
N=ln=16 x 3 = 48

Korrektorlovchi omil aniqlanadi

2
2
C=( ) :N=(42.8) :48=36.16
Kvadratlar umumiy yig‘indisi hisoblanadi
2
2
2
Cy= 2 -C=(0.2 +0.8 +…+(-2.1) )-38.16=124.48
Takrorlanishlar uchun kvadratlar yig‘indisi aniqlanadi
2
2
2
Cp= 2 :l-C=(10.8 +14.9 +17.1 ):16-38.10=1.28
Variantlar uchun kvadratlar yig‘indisi
2
2
2
CV= :n-C=(1.1 +2.3 +…+4.8 ):3-38.10=108.03
Kvadratlar yig‘indisining qoldig‘i (xatolar)
Cz= Cy -Cp -Cv=124.48-1.28-108.03=15.17

Olingan ma’lumotlarni dispersion tahlili jadvalga yozib qoyiladi va
F kriteriyasi bo‘yicha hisoblanadi.

40-jadval

Dispersion tahlil natijalari
Dispersiya Kvadratlar Erkinlik O‘rtacha F F F 05
yig‘indisi darajasi kvadrat
Umumiy 124.48 47 - - -

Takrorlanishlar 1.28 2 - - -
Navlar 108.03 15 7.2 14.24 2.02
Qoldiq(xatolar) 15.17 30 0.51 - -

F05 2 - ilova jadvalidan topiladi. Ilovaga ko‘ra variantlar bo‘yicha

erkinlik darajasi 15 ga, qoldiq darajasi 30 ga teng bo‘lganda F05 h 2.02
ga teng bo‘ladi.

6. Xususiy farqlaming ahamiyatini baholash uchun farqlanishlar

o‘rtacha xatoligi NSR uchun 5% va 1% ahamiyatlilik darajasi hisoblab
chiqiladi. Qaysiki statistik tahlilga ko‘ra haqiqiy hosil emas, balki

ulaming standartdan og‘ishi, ya’ni (d) farqidan foydalaniladi, unda

formula bo‘yicha o‘rtacha xatolar asosida darxol o‘rtacha farqlar sd
topiladi, qaysiki u muhim farqlarni hisoblashda ishlatiladi. Hisoblanadi:

a) navlar va standartlar hosildorligi orasidagi o‘rtacha farqlar xatosi

Sd = = =0.41 s

203