Page 45 - พท21001

36

ปรากฏอยูในตอนกลางของขอความ ตัวอยางเชน
“อันความรัก ความชัง ความโกรธ ความกลัว ความขบขัน เหลานี้เปนสามัญ ลักษณะของปุถุชน

ใครหัวเราะไมเปน ยิ้มไมออก ก็ออกจะพิกลอยู คนสละความรักความชังไดก็มีแตพระอรหันต อารมณ
ความรูสึกดังนี้ เปนธรรมชาติของมนุษย กวีและนักประพันธยอมจะแตงเรื่องยั่วเยาอารมณ ความรูสึก

เหลานี้ และถาเขาแตงเปน แตงดี ก็จะปลุกอารมณของผูอานผูฟงใหเกิดขึ้น ทานคงจะเคยเห็นคน

อานเรื่องโศกจับใจจนน้ําตาไหล สงสารตัวนางเอก พระเอก อานเรื่องขบขันจนหัวเราะทองคัดทองแข็ง
ทั้ง ๆ ที่รูวามันเปนเรื่องอานเลน และคนที่อานก็ไมไดมีสวนเสียอะไรกับตัวนาง ก็พลอยโศกเศราไป

ดวยได อยางไรก็ดีความเศราของอารมณอันเกิดจากความยั่วเยาของศิลปะวรรณคดี ตลอดจนนาฏกรรม

ตาง ๆ นั้น เปนความสุขชนิดหนึ่ง มิฉะนั้นเรื่องทํานองโศกนาฏกรรมคงจะไมมีใครดูเลย”
(นายตํารา ณ เมืองใต ภาษาและวรรณคดี)
ปรากฏใจความอยูทายยอหนา ตัวอยางเชน

“ทานกลาววา คนเปนสัตวที่เรียนรู คือ รูดู เห็นอะไรแลวเมื่อเห็นวาดีก็เอาไว ถาเห็นวาไมดี

ก็ไมเอาและหลีกเลี่ยง เด็กรูรสหวาน ก็อยากไดอีก ถารูรสขมของบอระเพ็ด หรือเมื่อถูกไฟก็รูสึกรอนจะ
ไมตองการกินบอระเพ็ดหรือเขาใกลไฟอีก นี่เปนเรื่องของการผานพบเคยรูเคยเห็นเรื่องนี้ ตอ ๆ มา

หลาย ๆ ครั้ง เกิดความชํานาญชัดเจนขึ้น โลกมีความเจริญกาวหนาเรื่องวัฒนธรรมก็เพราะการผานพบ

และการจัดเจนของมนุษย
(เสถียรโกเศศ ชีวิตชาวไทยสมัยกอนและการศึกษาเรื่องประเพณีไทย)

ประโยคใจความอยูตอนตนและตอนทายของขอความ ตัวอยางเชน
“คนไทยนั้นถือวาบานเปนสิ่งจําเปนตอชีวิตตั้งแตเกิดไปจนตาย เพราะคนไทยโบราณนั้นใช

บานเปนที่เกิดการคลอดลูกจะกระทํากันที่บานโดยมีหมอพื้นบาน เรียกวา หมอตําแย เปนผูทําคลอด

มิไดใชโรงพยาบาลหรือสถานผดุงครรภอยางในปจจุบันนี้ และที่สุดของชีวิตเมื่อมีการตายเกิดขึ้น คนไทย
ก็จะเก็บศพของผูตายที่เปนสมาชิกของบานไวในบานกอนที่จะทําพิธีเผา เพื่อทําบุญสวดและเปนการ

ใกลชิดกับผูตายเปนครั้งสุดทาย ดังนั้น บานจึงเปนที่ที่คนไทยใชชีวิตอยูเกือบตลอดเวลาตั้งแตเกิดจนตาย”

(วิบูลย ลี้สุวรรณ “บานไทย” ศิลปะชาวบาน)

การเขาใจถึงการปรากฏของประโยคใจความในตอนตาง ๆ ของขอความดังที่กลาวแลว จะชวย
ใหจับใจความไดดียิ่งขึ้น

3. การเขาใจลักษณะประโยคใจความ

เมื่อเขาใจถึงลักษณะของขอความวาตองมีประโยคใจความ และปรากฎอยูในตอนตาง ๆ
ของขอความแลว ตองเขาใจตอไปวาประโยคใจความเปนอยางไร

ประโยคใจความ คือ ขอความที่เปนความคิดหลักของหัวขอ หรือเรื่องของขอความนั้น