Page 24 - แห่งการเรียนรู้ นิทรรศรัตนโกสินทร์
P. 24
ริ้วขบวนเรือพยุหยาตราชลมารค
ด้วยหลักฐานที่ปรากฏท าให้ทราบว่า สมัยกรุงสุโขทัยพระร่วงเจ้า (พระมหาธรรมราชาที่ 1) ทรงใช้เรือ
ออกลอยกระทง หรือพิธีจองเปรียง ณ กลางสระน า พร้อมทั งเผาเทียนเล่นไฟในยามคืนเพ็ญเดือนสิบสอง และ
นั่นคือการเสด็จทางน าที่เรียกว่า กระบวนพยุหยาตราชลมารค
กระบวนพยุหยาตราชลมารค หรือ กระบวนพยุหยาตราทางชลมารค เป็นกระบวนเสด็จพระราช
ด าเนินทางน าที่เป็นราชประเพณีไทยที่มีมาแต่โบราณ มีหลักฐานมาตั งแต่สมัยกรุงสุโขทัย ทว่ามีหลักฐาน
ชัดเจนในสมัยอยุธยา เรือในกระบวนมีการสลักโขนเรือเป็นรูปสัตว์ในเทพนิยาย มีการจัดกระบวนหลายแบบ ที่
รู้จักกันดีก็คือ "กระบวนพยุหยาตราเพชรพวง" ดังปรากฏใน ลิลิตพยุหยาตราเพชรพวง ลิลิตพรรณนากระบวน
เรือ ประพันธ์โดยเจ้าพระยาพระคลัง (หน) เมื่อ พ.ศ. 2330 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
โดยยึดถือตามแบบแผนเดิมสมัยอยุธยา
ประเภทของการเห่เรือ สามารถจ าแนกออกเป็น 2 ประเภทคือ การเห่เรือหลวง (การเห่เรือในงานพระ
ราชพิธี) และการเห่เรือเล่น (การเห่เรือเล่นของชาวบ้านในงานต่างๆ) ในปัจจุบันการเห่เรือยังคงอยู่เฉพาะ การ
เห่เรือหลวง ที่ใช้ในกระบวนพยุหยาตราชลมารค
เส้นทางเดินเรือ
จุดเริ่มต้นของกระบวนเรือนั นคือบริเวณท่าวาสุกรี โดยจะมีการจอดเรือตั งแต่หน้าสะพานกรุงธน ไปถึงหลัง
สะพานพระราม 8 เรือจะเริ่มออกจากสะพานพระราม 8 ผ่านป้อมพระสุเมรุสะพานสมเด็จพระปิ่นเกล้า
โรงพยาบาลศิริราช กรมอู่ทหารเรือ ราชนาวิกสภา พระบรมมหาราชวัง หอประชุม ทร. วัดอรุณราชวราราม
และไปจอดเรืออยู่หน้าวัดกัลยาณมิตร
11-23
