Page 53 - E-Modul Asam Basa Berbasis Guided Discovery Learning
P. 53

E E-MODUL ASAM & BASA

                                                                  o
                                                                             n
                                                        i
                                                                               i
                                               b
                                                         d
                                                                   v
                                                  s
                                                                          e
                                                                             r
                                                       u
                                                                           a
                                                                i
                                                                s
                                                           d
                                                              D

                                                a
                                                                               n
                                            B
                                                                 c
                                            Berbasis Guided Discovery Learning
                                                          e
                                                                                 g
                                               r
                                                                      y
                                                   s
                                                     G
                                                   i
                                                                        L

                                                                    e
                                                                     r

                                              e

                          D a t a   C o l l e c t i o n
                          Data Collection

                           l
                                                n

                                                                 m
                       S S
                                                                 m

                                                              k
                                                                     g
                                                                       u
                                                              k
                           l
                                                                                 g
                                                                                 g

                                                n
                                                                                   a
                                           d


                                                                                     t
                                                                                     t
                                                                                  k
                                                                                  k
                       Skala  pH  dapat  digunakan  untuk  mengukur  tingkat  keasaman  suatu
                                                                       u
                                                                                   a
                                           d
                                                                     g
                                                                           r
                                                                   e
                                                                    n
                                                                           r

                            a
                                             i

                                                                          u
                                                                          u
                          a
                          a
                                               u
                                                                    n
                            a
                                             g
                                                                   e
                                    d
                                             g
                                                                              i
                                                                              i
                                    d

                                                                               n
                                                                               n
                        k
                                                                        k
                                             i
                        k
                                                                        k
                                                                              t
                                               u
                                                                              t
                                                  a

                                                                                                 n
                                                         u
                                                                                                 n
                                H
                                H



                                         t
                                         t

                                                          n
                                                          n
                                     a
                                     a
                                                         u
                                                                                               a
                                                                                               a
                                                                                                    s
                                                                                                        t
                                                    a
                                                                                                        t
                                      p
                                      p
                                                   k
                                                   k
                                                                                                        u
                                                    a
                                                                                                        u
                                        a
                                                      n
                                        a
                                                                                                    s
                                                  a
                                                                                                      a
                                                                                                      a
                                                                                                     u
                                                      n
                                                                                                     u
                                                            u
                                                                                           s
                                                                                         e
                                                           t
                                                                                            a
                                                                                            a
                                                                                           s
                                                           t
                                                                                          a
                                                                                          a
                              p
                              p

                                                                                         e

                                                            u
                                                                                       k
                                                                                       k
                                                                                             m
                                                                                             m

                                                  m
                                                  m
                                 g
                                                              n
                                                    e

                                              a
                                              a
                            h
                              n
                              n
                                                             a

                                                                     t
                                                                     t
                                 g
                                                              n
                                                    e
                                                             a
                                                     n
                                                     n
                            h
                                                         t
                                                                  i
                                                                 s
                                                         t
                                                                   f
                                  a
                                                          u
                                                                 s
                                                t
                                                          u
                                                t
                                                                  i
                               g
                               g
                                                       e


                                                                    a
                             i
                             i
                                                                    a
                                                        n
                                                        n
                                                                   f
                                                           k
                                                       e
                                  a
                                                           k
                                                                                             e
                                                                                             e

                                     k
                                                                                            n
                                                                                            n

                                                                                               t
                                                                                               r
                                                                                               r
                  u
                  u
                                                                                               t
                                     k
                                          d
                                          d
                                                                                        a
                     a
                     a
                                                                                       t
                                                                                        a

                    t
                    t
                                                                                         u
                                                                                         u

                                                                                                a
                                                                                                      a
                                                                                                      a
                                                                                                        t
                                                                                                     u
                                       t
                                       t
                                                                                                        t
                                      i
               l l
               larutan,  sehingga  kita  dapat  menentukan  sifat  asam,  basa,  atau  netral  suatu
                                                                                                        u
                                                                                                        u
                                      i
                                                                                                     u
                 r
                 r

                                                                                                a
                                                                                                  l
                                                                                                  l

                                                                                                    s
                a
                a
                                        a
                                        a
                                                                                                    s
                                                                             ,
                                                                             ,

                                             p
                         s
                         s
                                                                           m
                                                                               b
                                                                                a
                                                                                a
                                                                               b



                          e
                                                                       a
                                                                        s
                          e


                                                                       a


                                                                           m
                                                                         a
                                                                        s
                                             p
                                                                         a

                                            a
                                                                                      a
                                                                                      a
                                            a
                                                                                    ,
                                                                                   a
                                                                                   a
                                                                                    ,
                      n
                       ,
                                                                                       t
                      n

                                                                                 s
                       ,
                                                                                 s
                                       n
                                                  y
                                              H
                                              H
                                           i
                                                  y
                                       n
                                           i
                                          a
                                                 n

                                         l
                                                 n

                                            p
                                            p


                                          a
                                        i
                                        i
                                         l
                                                                                        u
                                                                                         r
                                                                                        u
                                                                                      k
                                                                                      k
                                                                                           n
                                                                                           n
                                                                                          a
                                                                                         r
                                                                                          a
                                                                                     u
                                                                                 e
                                                                                 e
                                                                               p

                                                                               p
                                                                                   g
                                                                                     u
                                                                                   g
                                                                                  n
                                                                                  n


                                                                                                      i

                                                                                                    h
                                                                                                    h
                                                                                                        n
                                                                                                        n
                                                                                                       o
                                                                                                      i
                                                                                                       o
                                                                                                   a
                                                                                              u
                                                                                              u
                                                                                             j

                                                                                             j
                                                                                                  l
                                                                                                   a
                                                                                                  l
                                                                                                m
                                                                                                m
                                                           a
                                                           a
                                                           l
                                                         a
                                                           l
                                                              p
                                                               H
                                                              p


                                                         a
                                                     .

                                                     .
                                                    a
                                                    a
                                                        k
                                                        k
                                                      S

                                                      S
                                                               H
                                                                          k
                                                                          k
                                                                         a
                                                                        p
                                                                         a
                                                                             n

                                                                             n
                                                                            a
                                                                            a
                                                                        p
                                                                  m
                                                                    e
                                                                  m


                                                                      u
                                                                      u
                                                                     r
                                                                    e
                                                                     r
                     a
                                   a
                    t
                     a
                                   a


                      n
                      n
                 r
                 r
                a
                a
                  u
                                    n
                    t
                  u
                                    n
                               a
                            d
                           r
                               a
                            d
                             a
                             a
                              s
                              s
                        b
                        b
                                  k
                                  k
                                 r
                          e
                           r
                                 r
                          e


               l l
               larutan berdasarkan nilai pH nya. Skala pH merupakan pengukuran jumlah ion
                                    -
                                                                                                  +
                    +


                                                                    e
                                                                                             H
                                                                                     a
                                                                    e

                                                      a
                                                      a

                                                                          a
                                                                          a
                                                              t
                                                     t
                                       i
                                       i
                                                                           t
                                                          K
                                                          K
                                                                           t
                                                                   t
                                                                   t
                                                                                             H
                                          a
                                                                                     a
                                                     t
                                          a
                                                                      d
                                                                      d
                                            a
                                                                                        y
                                                         .
                                                                                        y
               H O  dan ion OH di dalam larutan. Ketika terdapat lebih banyak H O maka
                                                                       a
                                                       n
                                                       n
                                                                                         a
                                            a
                                                                       a
                                                                                         a
                                                                     r
                                              m
                                              m
                                                                     r
                                      d
                                                                                      n
                                                                                      n
                                            l
                                            l
                                                         .
                                                                        p
                                                                        p
                                                                                          k
                                                                                          k
                                         d
                                         d
                                                    u
                                                 l
                                                              i
                                                              i
                                                    u


                                                   r
                                                 l
                                                               k
                                                                              e
                                                               k
                                                                                 h
                                                            e
                                                                             l
                                                                             l
                                                                              e
                                                            e
                                                                                 h
                                                                                i
                                      d

                                                                                i


                                                  a
                                                  a

                                                              t
                                                                                    b
                                                                 a
                                                                 a
                                                                               b
                                                   r
                                                                               b
                                                                                    b




                 3
                                                                                               3
                                                                                   -
                                                                             n
                                                                               O

                                                                                 H
                                                     a
                                               a
                                                                           o
                      n
                                                  e

                                                                                     m
                                                                                        k
                                  a
                                t
                        b

                                                 t
                                                   r
                                                                                       a

                          e
                                   s
                                                                        k
                                             k
                                                    d

                                                      p
                                                                          i
                     a
                                                                                            l

                                                             b

                                                                    n
                  u
                                                                 b
                                                                     y
                                                                                                       a
                                                         t

                 r
                                                               h
                                                                                                 a

                                                                                                      k
                                          e
                                                                   a
                               a
                                                            e
                                                                                            a
                                                                                                  n
                                                                                                        n
                                                              i
                           r
               larutan bersifat asam, ketika terdapat lebih banyak ion OH  maka larutan akan
                                            i
                                                        a
                                                                                         a
               l
                                                                                                    a
                                       ,
                                                                       a
                              f
                                                                                              r
                             i
                                     m
                                                           l
                                                                                               u
                                    a
                                            t
                                         k

                            s
                a
                                                                                                t
                    t
                                                                e


                                                                e
                                                            u
                                 s
                                 s

                                                             r

                                                             r
                                                                               u
                              .
                                                                               u

                              .
                                                   a
                                                                              g

                                                            u
                                                                              g

                                                   a
                                                               d
                                                               d
                                                    p
                           s
                           s
                                                                     n
                                                      t
                                                                     n
                               A
                                                                          e
                                                                    a
                                                                    a

                                                      t

                                                        d



                          a
                          a
                                                                        m
                                                        d
                                                                        m
                               A
                                                                 n
                         b
                                                                 n
                                                                           n
                         b
                            a
                                                    p
                            a
                                                                             g
                                                                             g
                                                                           n
                                                     a
                                                         i
                                                     a
                                                                          e
                                                         i
                                                          k
                                                          k
               bersifat basa. Asam dan basa dapat dikur dengan menggunakan skala 0-14, jika
                                                                   g
                                                                   g
                                                                                     a
                                                                                     a

                                      d

                     f
                                                                                             a
                                                                                      n
                                                                                             a
                     f
                                                                                      n
                                               a
                                         n
                      a
                                                                                   k
                  r
                                                                                   k
                      a
                  r
                                               a
                                                                                               0
                                         n
                                                                                               0

                                    m
                                                                                        s
                                             a
                                           b
                                             a
                                                                                        s
                                                                                         k
                                                                                         k
                    i
                    i
                                    m
                                           b
                   s
                   s

                                              s
                                              s
                                                                                            l

                                                                                           a

                                                                                            l
                                                                                           a


                       t
                                        a
                                  a
                                      d
                                        a
                 e
                 e
                                                                                 n
                                                                                 n
                       t
                                                 d
                                                 d
                                                                                  a
                                  a
               b b
                                                                                  a
                                                                     a
                                                                                            a
                                                             n
                                                                     f
                                                                                            a
                                                             n
                           r
                                                                    i
                                                                    i

                                           =
                                           =

                                                                                                    p
                            a
                                                                     f
                a
                a
                                                                                          d
                                                                                          d
                                                        r
                                                        r
                                                                                                     H
                                                                     a
                                                                                                    p


                    t
                    t
                                                                                                     H


                                                         u
                                    a
                                                            a
                                    a
                                                           t
                 r
                                                               b
                                                                                              p
                              a
                                                            a
                              a
                                                           t
                             d
                                                                                                d
                                                                e

                                                                e
                 r
                                                                                               a
                                                                                                d
                             d
                                                                                               a

                            a

                  u


                                                         u

                                        H
                                        H
                                                                                                  a
                                                                  r

                                                               b
                                                                                              p
                                                                  r
                  u
                                                                                                  a
                                                                   s

                                                                   s
                                                    a
                                                    a
                                                m

                                                                            r
                                                                            r
                      n
                      n
                                                                                   a
                                                m
                                                                             a
                                                                             a
                         e
                                                                                     b
                                                                           t
                                p
                                p
                         e
                                                                                                        =
                                                                           t

                                                                                     b


                                                                               ,


                                                                                 i
                                                                                 i
                                                                               ,
                                                  a


                                                                                j
                                                                                j
                                                  a
                        b
                                                                                  k
                                                                                  k
                                                                                   a
                                                                                                        =
                        b
                                                   k
                                                   k
                                  a
                                  a
                                                                              l
                                                                              l
                                                                                       e
                                                                                       e
                                                                                         a

                                                                        n

                                                                        n
                                                                       t
                                                                                        r
                                                      l
                                                       a
                                                                                         a
                                                       a
                                                                                        r
                                       p
                                                      l
                                   d
                           r
                                                                          e
                     a
                     a

                                             7
                                                                          e


                                       p
                                   d
                                             7

                                                                       t
               l l larutan berada pada pH = 7 maka larutan bersifat netral, jika berada pada pH =
                                                                       a
                                                                                 1
                                                                                                      i
                                                                                                 b
                                                                                        k
                             a
                                                                     d
                    m
                                                                                         a
                                                                                                     s
                                                                                                    r
                       k
                                                              a
                                                                                                   e

                           a
                                                                               7
                         a

                                                                                              a

                                                                            =
                                                                 a
                                                                                       a
                                                                                     m
                                                                                                       f
                                                                          h
                                                                   p
                            k
                                                                         P
                                                                                             k

                      a

                                                                                  4


                                                               d
                                                                                                        a

                                                                                                         t
                                                                                               n

                                                                                           a
               0-7 maka akan bersifat asam, dan jika berada pada Ph = 7-14 maka akan bersifat
                  7
                                                                    a

                                                      j
                                                      i
                                 b
                                                 d
                                                  a
                                                    n
                               n
                                                           b
                                                            e


                                                       k
                                                         a

                                    s
                                          a
                                        t
                                      f
                                       a
                                     i
                                               ,

                                  e
                                             m
                                           s
                                            a
                                   r
                                                             r
               basa.
                           i
                           i
                                                                     n
                                                        d
                                        l
                                                   p
                                                                                          o
                                                              e
                                                   p
                                        l
                                                                             g
                                                                             g
                                                                                    g

                                           u
                                                                                    g
                                                        d
                                                                     n
                                                                                                 m
                                                                                                 m
                                           u
                                                              e
                                     t
                                                                                  e
                                                         i
                                             a
                                     t
                             p


                                                                                          l
                                                                                          l
                                                         i
                                                                    a
                                                                    a
                                    a
                                 s
                                                                                          o
                                 s
                                                                                                   a
                                                                                                   a
                                    a
                                                                              a
                                                                              a
                                                                                               r
                                  u
                                                      t
                                                                         e
                                                                         e
                                                     a
                                                     a
                         i
                                                             f
                                                                           a
                                                                           a
                         l
                         l
                                  u
                                                                          b
                                                                          b
                                          r
                                                                                               r
                                                      t
                                          r
                                                                                             a
                                                                                             a
                                         a

                                                                                            g
                                                                                      t


                                                                                            g
                                                                                                t
                                                                                                t



                         i
                                                                                               i
                                                                        s
                                         a
                                                                        s
                          a
                                                                                               i
                                                                                      t
                                             a
                          a

                                                                                        f
                                                                                        f
                                                                 s
                                                                                       i
                             p
                                                 d
                                                                                 n
                                                 d
                                                                                     a


                                             t
                                             t
                                                                                     a
                                                                                                       a
                                                                 s

                                                                                                       a
                       Nilai pH suatu larutan dapat didefenisikan sebagai negatif logaritma dari
                                               n
                                                             f
                       N N
                                               n
                                                               n
                                                               n
                                                                                                         i
                                                                                                         i
                                                           e
                                                                i
                                                                                 n
                                                           e
                                                                i
                                                                                                        r
                                                                                                        r
                                      u
                                      u
                                                                                                     d
                                                                                                     d
                                                  a
                                                                                       i
                                                                  i
                                                                   k
                                                                               i
                                                                               i
                                                                                  e

                               H
                                                  a
                                                          d
                                                          d

                               H

                                                                  i


                                                                   k
                              o
                                     r
                     e
                  n
                    s
                                   i
                        r
                                             ,

                         a
                                         u
                               n
                          s
                 o
                                      o
               k
                                 h
                                   d

                             i
                                        i
                           i
                      n
                                           m
                                       n
                       t
               konsentrasi ion hidronium,
                                                                   +
                                                    pH = - log [H ]
                                                     g
                                             a
                    a
                                             a
                                                     g
                                                                                  d
                                                  e
                      p
                                                  e
                                                                                        i
                      p
                                                                               p
                                          a
                                                                           t
                                          a
                                                                               p
                                                                                  d
                                                                                             k
                                                                                             k
                                  t

                                                                           t
                                  t
                                                                            e
                   l
                                                                                       f
                                                                                           s
                   l
                                                                                i
                                                                             t
                                                                                i
                                 a
                                                   n
                                                                                           s
                                                                              a
                                    d
                                    d
                                                                                         n
                                                   n
                                                                              a
                                                                                         n
                                                                             t
                                            k
                                                 d


                                                                                          i
                                                                            e
                                            k
                                                                                          i
                                 a
                        O
                                                                                       f
                    a
                        O
                                                 d
                                                                                            i
                                                                                        i
                                                                                            i

                               p
                                                                                    d
                                              n
                                                                                    d
                                     i
                                                                                                   e
                                                                                                   e

                                                                                                    n
                                                                   ,
                                                                   ,
                                                          s



                                     i
                                                                                                  d
                                        m
                                        m
                               p
                                                                      k
                                                                      k
                                                                                                  d


                                                                    a
                                                                    a

                 k
                 k
                                              n

                                                               p
                                                               p

                                                                 H
                                                                                                       a
                             d
                                      s
                                                                                                        n
                              a
                              a
                                                            a
                                      s
                                                                                                        n
                                                            a
                                                                 H
                                       a
                                                                                                      g
                                                                                                      g
                                                                                      e
                                                          s
                                                                                                    n
                                                                                      e
                                       a
                                                           k
                             d
                                                                                                       a

               s s
               skala pOH dapat disamakan dengan skal pH, akan tetapi didefinisikan dengan
                                                           k
                                                                        n
                                                                       a
                                                      a
                                                                        n
                  a
                                                                                              a
                                                              l
                  a
                                                                       a
                                                                                               n
                          H
                                                                                   i
                                                                                               n

                                                      a
                          H
                                                                                   i
                                                                                              a
                                                       n




                                                       n
                                                              l

                    -
                                              +
                                      d
                                          i
                             a
                     ]
                                            H

                            g
                              i

               [OH ] sebagai ganti dari [H ],

                       s
                         b
                          a
                                 a
                                         r
                                     i
                                    t
                                           [
                                g
                                       a

                        e
                                  n
                                                                      -
                                                  pOH = - log [OH ]
                                                    :



                                           O
                                         p
                                                  7
                                         pOH > 7 : larutan bersifat asam

                                             H
                                                >
                                                      l
                                          pOH < 7 : larutan bersifat basa
                                          p O H   <   7   :   l a r u t a n   b e r s i f a t   b a s a
                                                    :
                                                                         n
                                                                 e
                                                               b
                                                        r
                                                      l
                                                                      a
                                                                             r
                                                =
                                                                           e
                                                             n
                                                                     f
                                                           a


                                                                              a
                                                  7
                                                                  r

                                                                               l
                                         pOH = 7 : larutan bersifat netral
                                                                   s
                                                      a
                                                                            t
                                                                       t

                                          O
                                         p

                                                           t

                                                                    i
                                                         u
                                             H
                                             u

                                                                                       u
                                                                                       u
                                                                                      r

                                             u
                                   t
                                                                                      r
                                                                                                   h
                a

                                                                                                   h
                                       e
                                       e
                a
                                                                                                 a
                                                                                                t
                                                                                                t
                                                                                                 a

                                         n
                                         n
                                                                                                       u
                                                                                                       u
                                     m
                                     m
                                                                                                         s
                                                                                                         s
                             d
               j j
                                                                                                     a
                                                                                                     a
               jadi,  untuk  dapat  menentukan  nilai  pH  dan  pOH  suatu  larutan,  kita  harus
                             d
                                                                                                      r
                                                                                                      r
                  d
                                                                                          n
                    ,
                    ,
                                                                                          n
                                                                                            ,
                                           n
                                           n
                                                                                        t
                                                                                        t
                                   t
                                             t
                                                                                         a
                                                                                         a
                                             t
                                                                                              k
                                          e
                                          e
                                                                                              k
                  d
                                                                                               i
                                                                                               i
                   i

                                                                                            ,
                   i




                         t

                         t
                                                                            s
                                                                            s


                                                                         H
                                                                         H
                                p
                         u
                                                      i
                                                      i
                         u
                                                    n
                                  a
                                  a
                       n
                                                                                t
                                                 n
                                                 n
                                                                                t
                       n
                                                                             u
                                                                             u
                                                    n

                                                                              a
                                                                              a

                                                                  n


                                                                  n

                               a
                               a
                                                           p
                                                               d
                                                            H
                                                            H
                                                               d
                                                           p
                                                                 a
                                                                 a

                                                       a
                                                                       O
                                                                       O
                                                       a
                                p
                                                      l
                                                      l
                           k
                                                                     p


                                                                     p
                                                         i
                           k
                                                         i
                                               k
                                                                                 u
                                                                                   l
                                                a

                                                                                    a
                                                                                    a
                                               k
                                                a
                      u

                                                                                 u
                      u
                                                                                   l
                                           + +
                                                         -
               mengetahui nilai dari [H ] dan [OH ] terlebih dahulu.
                                      +
                                                          a
                                           r
                A. Menghitung [H ] dari larutan asam kuat
                                                   a
                                                                  t

                                                r
                                                     n

                                          a
                                                       a

                                                         s

                                        d
                                              l
                                                              k
                                                   t
                                            i
                                                               u
                                               a
                                                 u
                                                                 a
                                                           m
                                       ]
                                                        d
                                              t
                             u
                                                                       a
                                                                       a
                             u

                                        i
                                        i
                                                                a


                                t
                                                                                                 a
                                                        d

                                                                a
                                                                                                 a
                                                a
                                                a
                                              t
                                                                        n
                                                            m
                                         l
                                                                                   a
                                         l
                                                                                               r
                                                                                               r
                                                                        n
                                     a
                                t
                                                                                                        a
                                     a
                                                                                                        a


                                                                                                n
                                                                                                n
                                                            m
                                              k
                                                                                    s
                                                          l
                                                                                    s
                                              k
                                                                 i

                                                                 i
                                                                                                    P
                                                                                                    P
                                       d
                                                                                     i
                                                          l
                                                                                                      a
                                                                  r
                                                                                                      a

                                       d
                                  i
                                                                  r
                                                                                     i
                                  i
                                                                     k
                                                                                                  .
                           k
                                                                                                  .
                              a
                              a
                                                           a
                                                                     k
                                                           a
                           k
                                                                                                       d
                                                                    a
                                                                                                       d


                                                         a
                                                         a
                                                                    a


                                                                           e
                                                     e

                                                                           e
                                                                              o
                                                                                          m
                                                                                          m
                                            u
                                                                                 i
                                          a
                                          a

                                                                           t
                                                                           t
                                            u
                                                                              o
                                                                              i
                                                                             r
                                                                             r
                                           r
                    Asam  kuat  jika  dilarutkan  ke  dalam  air  akan  terionisasi  sempurna.  Pada
                                           r
                                                                              i
                                                    k
                                                                                            p
                                                                                            p
                                                                                  s
                                                                                       s
                                                    k
                                                                                  s
                                                                                       s
                                                     e
                                  j
                                                                                        e
                                                                                        e
                                   k
                                                                                   a
                                                 n
                                                                                n
                                                 n



                                                                                             u
                                  j
                                                                                 i

                                                                                             u
                                   k
                                                                                n
                                                +
               l
                                                 a
               larutan asam kuat, sumber H  ada dua yaitu sumber pertama adalah dari ionisasi
                                                                                m
                                                                                                     i
                                                            a
                        a
                                                                                                         i

                                       m
                                                               u
                                                                              t
                                                                  u
                                  t
                            m
                                                              t
                                                                                                       a
                              k


                                                                 s

                                   ,
                    t
                                            r
                                                           y
                                                   d
                                                                                        l

                                                                                         a
                                 a
                                      u
                                                                               a
                                                                                                        s
                                                                                     d
                                                                                                      s
                                                                                          h
                         s
                  u
                                                                      b

                                                                                                i
                          a
                                     s
                                              H
                                                                            e
                                           e

                                                        u
                                                                                  a
                                                                                                 i
                                                                                             a

                                                                                       a

                                         b
                                                                         r
                                                                                               r
                                                      d
                                u
                                                                       e
                 r
                                                                          p
                      n
                                                              i

                                                                                    a
                                                                                                   n

                     a
                                                                    m
                                                         a
                                                                             r
                a
                                                    a
                                                                                            d
                                                                                                  o
                                                                   u
                                                                                a
                                                                                      J
                           s
                                                             a
                                      a
                                       n
                                                           d
                                                                             s
                                                      n
                                                                        n
                                                                                       u
                                             n
                              n
                                                                                        m
                                                                                           a
                  a
               asam  itu  sendiri  dan  yang  lainnya  dari  autoionisasi  air.  Jumlah  H   yang
                                                                 a
                                          y
                                            a
                                                  a
                 s
                   m
                               d
                                                                            a
                                                    n
                                                              r
                                                                                            h
                                                         a
                             e
                        u
                                                                       o
               a a s a m      i i t t u      s e n d i i r r i i      d a n      y a n g      l l a i i n n y a      d a r i i      a u t t o i i o n i i s a s i i      a i i r r . .      J u m l l a h      H +
                                                                                                H
                                              g
                                     d
                                                                           s
                                                                     o
                                                       y
                       Fase F SMA/MA                                                                   47
   48   49   50   51   52   53   54   55   56   57   58