Page 96 - NhungMuaXuanTroLai

cho ñeán caùc chaát höõu cô, trong moät toå chöùc voâ cuøng kyø dieäu.

Moät ñaëc tính cô baûn cuûa söï soáng laø trình ñoä toå chöùc raát cao ñeå taïo thaønh caáu truùc
sinh vaät. Ta haõy coi caáu truùc sinh vaät laø moät toøa laâu ñaøi vó ñaïi, vì ôû neàn moùng cuûa
laâu ñaøi naøy laø nhöõng moâ hình ñôn giaûn nhaát, roài töø ñoù xaây döïng moãi taàng moät cao
hôn vôùi ñònh luaät hieån nhieân laø taàng treân phaûi döïa vaøo taàng döôùi maø kieán thieát, vaø
taàng caøng cao neàn traät töï caøng tinh vi. ÔÛ coõi theá naøy vaø ôû traùi ñaát naøy, taàng cao
nhaát, xaây döïng coù traät töï tinh vi vaø phöùc taïp nhaát laø loaøi ngöôøi chuùng ta.

Moân Vaät lyù ñaõ cho chuùng ta bieát neàn taûng cuûa moïi vaät chaát - keå caû sinh vaät - laø
caùc nguyeân töû.

Moân hoùa hoïc cho thaáy caùc nguyeân töû ñöôïc hoïp laïi thaønh moät cô caáu goïi laø phaân
töû vaø trong Sinh hoïc, nhöõng phaân töû ñoù raát phöùc taïp, chaúng haïn nhö phaân töû protein
laø ñaàu moái cuûa söï soáng. Caùc phaân töû cuûa söï soáng hoïp laïi thaønh caùc vi baøo
(organoles). Caùc vi baøo naøy hoïp laïi thaønh teá baøo (cells).

Coù nhöõng sinh vaät ñôn teá baøo, nhöng laïi coù raát nhieàu sinh vaät ña teá baøo vaø
nhöõng teá baøo naøy hoïp laïi thaønh nhöõng "cô quan", nhöõng boä phaän khaùc nhau trong
nhöõng sinh vaät phöùc nhö thaûo moäc vaø muoân loaøi trong trôøi ñaát maø ñænh cao nhaát laø
loaøi ngöôøi chuùng ta. Caùc teá baøo hoïp thaønh nhöõng nhoùm ñaëc bieät goïi laø moâ (tissues).
Chuùng ta haõy chæ quan taâm ñeán caùc sinh vaät coù ít hay nhieàu trí khoân, neân haõy noùi
ñeán moät thí duï ñieån hình nhaát laø boä naõo.

Caùc xung ñieän naõo ra leänh cho con ngöôøi laøm moïi cöû ñoäng nhö ñi ñöùng, ngoài,
giô tay hay chôùp maét, môû moàm, ñaõ ñöôïc truyeàn qua moät loaïi teá baøo ñaëc bieät goïi laø
naõo töû (neuron).Caùc moâ naõo trong oùc cuûa chuùng ta coù haøng tyû naõo töû, saép xeáp thaønh
moät maïng luôùi truyeàn thoâng voâ cuøng phöùc taïp. Coá nhieân boä oùc cuûa chuùng ta khoâng
phaûi chæ goàm caùc moâ naõo töû, maø coøn goàm caùc moâ khaùc chaúng haïn moâ tieáp daãn laøm
thaønh nhöõng maøng moûng bao boïc vaø baûo veä caùc moâ naõo töû. Boä oùc cuõng chæ laø moät
boä phaän trong heä thaàn kinh vì coøn ñöôøng tuûy xöông soáng vaø muoân trieäu daây thaàn
kinh ñeå noái tieáp ñöôøng tuûy naøy vôùi caùc boä phaän khaùc nhau cuûa cô theå con ngöôøi.

Ñaây chæ laø moät thí duï nhoû trong caáu truùc lôùn laø cô theå con ngöôøi, vôùi nhöõng sôïi
daây lieân heä raøng buoäc caùc cô quan vôùi nhau. Nhöng söï lieân heä naøy khoâng phaûi chæ
naèm trong phaïm vi moät caù theå. Noù coøn raøng buoäc ñeán nhöõng taäp theå chaúng haïn
nhöõng caù theå cuøng moät chuûng loaïi goïi laø coäng ñoàng chuûng loaïi. Loaøi ngöôøi cuõng laø
moät coäng ñoàng chuûng loaïi khaùc vôùi nhöõõng coäng ñoàng cuûa nhöõng sinh vaät ña daïng
treân Ñòa Caàu.

Caùc coäng ñoàng sinh vaät ôû chung moät moâi tröôøng sinh soáng goïi laø coäng ñoàng sinh
hoïc. Caùc coäng ñoàng sinh hoïc töông taùc vôùi nhau vaø töông taùc caû vôùi nhöõng vaät voâ
sinh nhö ñaát vaø nöôùc cuûa moâi tröôøng, hoïp thaønh moät heä moâi sinh (ecosystem).

Vieäc khai phaù, môû ra vaø tìm hieåu toå chöùc sinh hoïc ôû moïi taàng caáu truùc, töø toøa
nhaø teá baøo cho ñeán caáu truùc moâi sinh, laø cô sôû chính cuûa moân hoïc veà ñôøi soáng.

Thoâng tin di truyeàn
Haõy trôû laïi muøa Xuaân cuûa söï soáng. Neáu caùc teá baøo laø vieân gaïch cô baûn cuûa söï