Page 327 - Ca Dao Thoi Cong San quyen 3

Vũ Ngọc Đĩnh-Chinh Nguyên
ngay họ đang nói dối. Nhưng hãy mặc họ với những
lời lẽ dối trá của họ, còn mình là dân chả nên hỏi lại
nói thế là thật hay không thật. Mình cứ làm theo ý
mình và mình cũng sẽ nói dối, nói che đậy nếu như
có dịp được người cầm quyền hỏi.

Trong hàng trăm cuốn hồi ký của các nhà
văn hoá, của những người hoạt động chính trị, của
nhiều tướng lĩnh, ta chả biết được bao nhiêu cái thế
giới riêng của họ, cái thế giới cá nhân của họ. Cái
phần đóng góp của họ càng nhỏ thì cái ý nghĩa quyết
định của tập thể càng lớn, cái có tên thì bé tí xíu, vô
nghĩa, cái không tên thì bao trùm rộng khắp nhưng
cũng không có hình thù rõ rệt, cứ mờ mờ mịt mịt, có
đấy mà cũng không có đấy, cái chung ấy chả phải
chịu trách nhiệm với một ai, có biết nó là ai mà truy
cứu.

19.
Trong cái bối cảnh xã hội, chính trị như
thế, mỗi người đều ít nhiều đánh mất cái cá nhân của
mình cũng là lẽ đương nhiên. Nhà văn là chuyên viên
nghiên cứu mọi chuyện của cá nhân, những sắc thái
tâm lý cùng với những biến hoá vô tận của nó trong
những hoàn cảnh khác nhau, những thời thế khác
nhau. Nhưng đọc hồi ký của các nhà văn cũng nhạt
nhẽo lắm, họ chỉ phô diễn cái tôi trong các cuộc gặp
những bậc đàn anh và bạn bè trong nghề, nói toàn
chuyện tào lao, vụn vặt, chuyện sinh hoạt và chả đả
động chút nào tới thời thế, tới những bức xúc về thời
thế và cái nghề của mình trong thời thế. Tính hiện
thực và tính lịch sử của một thời rất mờ nhạt, đơn
giản, thành thử cái ý nghĩa truyền đạt những giá trị
đích thực của một thời tới các thế hệ đến sau hầu
như không có. Đó là điều rất đáng tiếc, vì nếu các
chứng nhân không nói gì cả thì lịch sử cũng không
thể cất lên tiếng nói chân thực của nó, thời gian qua

326