Page 324 - Ca Dao Thoi Cong San quyen 3
P. 324
Ca Dao Thời Cộng Sản
một xã hội tự do và dân chủ. Thoát ách nô lệ của
thực dân lại tự nguyện tròng vào cổ cái ách của một
học thuyết đã mất hết sức sống. Dân mình sao lại
phải chịu một số phận nghiệt ngã đến vậy!
Một xã hội tan nát, lòng người chĩu nặng những
phiền muộn ưu tư, mà là những người đã hết lòng hết
sức với kháng chiến bằng cách này hay cách khác.
Vậy nhà văn phải viết như thế nào, phải viết cái gì để
tạo được một hiện thực tràn đầy hy vọng như các nhà
lãnh đạo cách mạng yêu cầu.
17.
Những năm 50, 60 của thế kỷ 20, với tôi là
những năm tràn đầy niềm vui. Nhìn vào đâu tôi cũng
thấy tôi được, dân tộc tôi được. Nhưng cũng những
năm ấy với hàng triệu người dân thường lại là những
năm đầy lo lắng, hãi sợ và tuyệt vọng. Tôi vui là
chuyện có thật, những trang viết của tôi vào những
năm ấy là rất thành thật. Nhưng nước mắt của người
khác cũng là chuyện có thật, tôi có biết, có được
chứng kiến. Tôi nên nghiêng ngòi bút của tôi về phía
nào. Về già tôi mới nhận ra nhà văn phải nghe theo
tiếng gọi của tình cảm, của trái tim, của cái phần thiện
lương trong con người mình. Nó đã bảo sai là sai,
không có thứ lý luận nào chống đỡ nổi. Vả lại văn
chương bao giờ cũng đồng cảm với nỗi đau của con
người, những bất hạnh của con người. Chưa bao giờ
vì sự mãn nguyện, sự thành công của con người mà
cất lên tiếng hát ca ngợi cả. Ở các thể loại nghệ thuật
ngôn từ con người phải chống chọi với mọi cảnh ngộ
trái ngược chiếm gần hết các trang viết, các màn
diễn, còn khi người nghèo đã thành giàu, người hèn
được bước vào thế giới phú quý, trai gái phải chịu
nhiều năm chia lìa tới lúc tái hợp là cuốn sách, vở
323
