Page 50 - DERGİpdf

ÇOCUK YETİŞTİRMEDE ANNE-BABA TUTUMLARI VE KİŞİLİKLERİ

Çocuğun yüksek benlik saygısına sahip, kendi kendini yönetebilen, doyumlu bireyler olarak gelişmeleri,
büyük ölçüde onlara sağlanan fırsatlara ve yaklaşımlara bağlıdır. 6 tür tutumdan bahsetmek mümkündür:

A. Aşırı otoriter ve baskıcı anne-baba tutumu

Ebeveynler, çocuklarına hâkim olduklarına inanırlar. Onlar için itaat esastır. “Çocuklarım için en iyisini
istiyorum” ifadesi çarpıtılarak “çocuğumun en iyi olmasını istiyorum” ifadesine dönüşmüş olabilir. Otoriter
anne-baba, çocuğun davranışlarını değerlendirir, kontrol eder, şekil verir ve çocuğun tavırlarına standartlar
koyar. Bu tutuma göre anne-babanın yaptığı doğrudur. Çocuğun hata yapmasına fırsat verilmez. Çocuğun
her hareketini izledikleri için mutlaka kusur bulurlar
Bu şekilde yetişen çocukların kendine olan güvenini olumsuz etkiler. Çocuk her kurala uymak zorunda bı-
rakılır. Aşırı baskıdan dolayı sessiz, uslu olabilir ancak silik, çekingen ve kolay etki altında kalan bir yapı-
ya sahip olur. Kolayca ağlamaya başlar Zamanla isyankâr, inatçı ve huysuz olur. Bu durum da ailenin bas-
kıyı arttırmasına sebep olur ve baskı asiliği daha da arttırır. Arkadaşlarıyla uyumsuz ve kavgacı olur. Hata
yapmasına izin verilmeyen çocuk ileride hayatın sıkıntıları karşısında dayanıksız kalır

B. Eşitlikçi ve demokratik anne-baba tutumu:

Bu tutuma göre anne-baba çocuğuna insan olarak saygı gösterir, gelişim basamaklarını izler ve ona uygun
davranır. Her çocuğun kendine has biricikliğini kabullenir. Aile içinde özgürce gelişmesine, yeteneklerini
açığa çıkarmasına izin verir. Çocuğun barınma, beslenme, korunma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamanın
yanında ona “sevgi” gösterir. Evde herkesin söz hakkı vardır. Aile, çocuğa yol gösterir ama alacağı kararlar
konusunda serbest bırakır, Kuralların mantıklı açıklaması yapılır, Çocuk sınırlar içerisinde özgürdür. Neyi,
ne zaman ve ne şekilde yapacağını çok iyi bilir. Anne-baba birbirlerine ve çocuklarına karşı olan duygula-
rında net ve açıktır. Aile içerisinde kabul gören ve görmeyen davranışlar bellidir Anne ve baba çocuklara
çok iyi model olur. Çocuklarında görmek istemedikleri davranışları kendileri de yapmaz. Aile bireyleri ara-
sında etkili bir iletişim söz konusudur. Sosyal açıdan dengeli ve mutlu bireylerdir.

C. İlgisiz Ve Kayıtsız Anne Baba Tutumu

Aile aşırı rahattır, çocuğun dünyasına girmek gibi bir kaygıları yoktur Çocukların ruhsal durumuyla, okul
başarısıyla ilgilenmez, önemsemezler. Çocuklarına yeteri kadar zaman ayırmazlar. Çocuğun sorumlulukla-
rından kaçma vardır. Anne baba çocuğa örnek bir model olamaz. Genellikle çok çocuklu, kalabalık, eğitim
seviyesi düşük, anne-baba olmayı tam anlamıyla benimsemeyen, çocuğuna ve ev yaşamına ilgi duymayan
ailelerde bu tutum görülür. İstenmeyen bir çocuğun doğumunda bu tutum oluşabilir. Çocuk okula ilgisizdir.
Zamanı iyi değerlendiremez. Yanlış arkadaşlıklar kurar. İçki, sigara gibi zararlı alışkanlıklara başlama eği-
limi gösterir... Çocuk evde veya okulda dikkat çekici davranışlarda bulunur. Ailesi çocuğa model olamadı-
ğı için kendine başka modeller arar. Ergenlikte zararlı alışkanlıklar edinmeye yatkın olur. Kural tanımaz,
içinden geldiği gibi davranır. Suç işlemeye eğilimlidir.

D. Tutarsız Anne –Baba Tutumu

Bu durum anne babanın görüş ayrılıklarından kaynaklanabildiği gibi anne babanın kendi aralarındaki tutar-
sızlıktan da kaynaklanabilir. Bu tutum Çocuk asi, hırçın, inatçı ya da kapalı ve pısırık da olabilir. Çocuk
anne ve babadan birine yakınken diğerinden uzaklaşır. Çocukta dikkat toplayamama ve uzun süre bir işe
odaklanamama problemleri ortaya çıkar. Bu tutum çocukta huzursuzlukların iç çatışmaların dengesiz, ka-
rarsız depresyona eğilimli kişiliğin oluşmasına neden olur.