Page 223 - จิตรกรรมปริศนาธรรมภาคใต้

คล้ายคลึงกับวัดบวรนิเวศ กรุงเทพฯ โดยฝีมือของขรัว อินโข่ง ซึ่งถือว่าเป็นต้นแบบเทคนิคการวาดภาพปริศนาธรรม ของภาคใต้ และภาพปริศนาธรรมในโรงมหรสพทางวิญญาณ สวนโมกขพลาราม สุราษฎร์ธานี ขอท่านพุทธทาสภิกขุ จากการวิเคราะห์ด้านต่างๆ แล้ว สรุปได้ว่ามีรูปแบบท่ีหลากหลายทั้ง 2 มิติ และ 3 มิติ ใช้สัญลักษณ์ของรูปทรง แสดง เน้ือหาเป็นตอนๆ และ เชื่อมโยงสัมพันธ์กันทั้งหมดเป็นหน่ึงแนวเรื่อง ดังเช่น ภาพปฏิจจสมุปบาท ซ่ึงล้วนมีคติความเชื่อ ในการสืบสานหลักธรรมคาสอนพุทธศาสนาผ่านงานศิลปะ
สรุป การวิเคราะห์ตีความหมายภาพปริศนาธรรมที่มีลักษณะเฉพาะที่โดดเด่นในรูปแบบ เทคนิคเชิงช่าง เน้ือหา สาระ คติความเช่ือ การจัดองค์ประกอบศิลป์ สัญลักษณ์ของการแสดงออก ดังนี้
รูปแบบ ปรากฏท้ังรูปแบบเหมือนจริง และไทยประเพณี มีอิสระในการประกอบกันของรูปทรงเน้ือหา รูปแบบ ของการจัดองค์ประกอบรูปทรงที่สอดคล้องกับเนื้อหา ปรากฏท้ังจบเป็นตอนๆ ดังเช่นสมุดภาพปริศนาธรรมไทย และ ต่อเน่ือง และเชื่อมโยงเป็นวงล้อม ทั้ง 12 ภาพ เป็น 1 เรื่อง คือภาพปฏิจจสมุปบาท
เทคนิคเชิงช่ําง เทคนิคการเขียนภาพปรากฏทั้งฝีมือช่างชั้นครู และช่างท้องถ่ิน ที่มีการเขียนแบบเรียบง่ายอิสระ ในการแสดงออก ทาให้ภาพปริศนาธรรมมีความแตกต่างกันดังเช่น วัดโพธ์ิปฐมาวาส ซ่ึงมีเทคนิคการเขียนสีด้วยการสร้าง บรรยากาศของสี สร้างค่าน้าหนักให้มีความเป็นจริงมากขึ้น ดังปรากฏท้ังการเขียนภาพคน สัตว์ ธรรมชาติ สิ่งก่อสร้าง เปน็ ตน้ ซงึ่ มเี ทคนคิ การวาดภาพดว้ ยรปู แบบทศั นยี วทิ ยา (Perspective) ดว้ ยการสรา้ งขนาดสดั สว่ นของรปู ทรงทา ใหด้ สู มจรงิ สร้างความเป็นเอกภาพของรูปทรง และเน้ือหาด้วยเทคนิค ทั้งการเขียนภาพ และการแกะสลักไม้ของเชอแมน มีเทคนิค เชิงช่างให้เกิดมิติ ใกล้ กลาง ไกล ด้วยขนาดสัดส่วนของรูปทรง และการซับซ้อนบังกันและบรรยากาศของสีท่ีมีความ กลมกลืนกัน โดยสอดคล้องกับเนื้อหาแนวเรื่องของแต่ละภาพ
เนื้อหําสําระ การแสดงออกท่ีเป็นนามธรรมในรูปธรรมที่มีความสอดคล้องกับหลักธรรมของพระพุทธเจ้าอันมี แรงบันดาลใจจากขรัวอินโข่ง ดังปรากฏ ภาพปฏิจจสมุปบาท อสุภะ 10 ธุดงค์ 13 ไตรลักษณ์ ไตรภูมิ วรรณคดีรามายณะ วรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้ สมุดภาพปริศนาธรรมไทยและการแกะสลักไม้ของเชอแมน อันเป็นพื้นฐานความรู้สู่ความเข้าใจ ในแนวเรอื่ งอรยิ สจั จ์ 4 ซงึ่ แสดงใหเ้ หน็ ถงึ ความทกุ ขท์ ง้ั หลาย เหตเุ กดิ ทกุ ข์ ขอ้ ปฏบิ ตั ใิ หถ้ งึ การดบั ทกุ ขแ์ ละมรรคผลการปฏบิ ตั ิ และสอดคล้องกับหลักการปฏิบัติที่นาไปสู่นิพพาน คือ ปริยัติธรรม ปฏิบัติธรรมและปฏิเวธ นาไปสู่การหลุดพ้นจากวัฏฏ สงสารสู่นิพพาน และเป็นเนื้อหาที่เก่ียวข้องกับการดาเนินชีวิตของผู้คนในปัจจุบัน ซ่ึงภาพปริศนาธรรมเน้ือหาดังกล่าว ช่างวาดไว้เป็นเน้ือหาหลักของจิตรกรรมฝาผนังวัดโพธ์ิปฐมาวาส แต่วัดอ่ืนในภาคใต้จะแสดงเน้ือหาดังกล่าวเป็นภาพ แทรกในเน้ือหาพุทธประวัติ และชาดก
คตคิ วํามเชอ่ื การเขยี นภาพปรศิ นาธรรมในชว่ งรชั กาลที่ 1-9 แนวเรอื่ ง จะมคี วามสอดคลอ้ งกบั หลกั ธรรมคา สอน ของพระพุทธเจ้า ที่สอนเน้นการทาดีได้ดี ทาช่ัวได้ช่ัว อันเป็นผลของการกระทา เกิดเป็นกิเลส - กรรม- วิบาก และ จุดมุ่งหมายของการเขียนภาพปริศนาธรรมซ่ึงเป็นกุศลธรรมของช่างเพ่ือให้ผู้คน สังคมได้เข้าถึงหลักธรรมของพระพุทธเจ้า น า ไ ป ส ก่ ู า ร อ ย ร่ ู ว่ ม ก นั อ ย า่ ง ส ง บ แ ล ะ ย งั แ ส ว ง ห า ค ว า ม ส ขุ ต า ม อ ตั ภ า พ แ ล ะ พ ฒั น า จ ติ ใ จ ใ ห อ้ ย เ่ ู ห น อื โ ล ก ธ ร ร ม อ นั จ ะ น า ป ร ะ โ ย ช น ์ ด้านความสงบทางใจ พ้นจากความทุกข์ท้ังปวง นาจิตเข้าสู่ความสงบทางใจ พ้นจากความทุกข์ทั้งปวงนาจิตเข้าสู่ ความสงบ
213