Page 51 - จิตรกรรมปริศนาธรรมภาคใต้

12) จิตรกรรมเก่ียวกับวรรณกรรมอ่ืนๆ จิตรกรรมฝาผนังในภาคใต้นอกจากจะเป็นภาพเน้ือหาเกี่ยวกับ หลักธรรมคาสอนของพุทธศาสนาแล้วยังมีภาพเกี่ยวกับเร่ืองอ่ืนๆ ด้วย คือ ภาพวรรณกรรมเร่ือง รามเกียรติ์หรือรามายณะ เป็นเร่ืองที่ได้รับอิทธิพลจากคติในศาสนาพราหมณ์ลัทธิ ไวษณพนิกาย เป็นที่นิยมนามาสร้างสรรค์และเป็นส่วนประกอบ ทสี่ า คญั ในภาพจติ รกรรมฝาผนงั ไทยนบั วา่ เปน็ รอ้ ยกรองเรอื่ งแรกของอนิ เดยี และอาจเปน็ กวชี นิ้ เอกของโลกเมอื่ ชาวอนิ เดยี เผยแพรล่ ทั ธศิ าสนาและวฒั นธรรมอนิ เดยี โบราณมาสเู่ อเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตเ้ รอื่ งรามเกยี รตกิ์ ถ็ กู เผยแพรเ่ ขา้ สปู่ ระเทศไทย ลกั ษณะสา คญั ของเรอื่ ง คอื เปน็ สงครามมนษุ ยก์ บั ยกั ษ์ สดุ ทา้ ยฝา่ ยยกั ษป์ ราชยั จงึ เปรยี บไดว้ า่ สงครามความดแี ละความชว่ั (สมชาติ มณีโชติ, 2529: 110-112) ดังเช่นจิตรกรรมฝาผนังภาคใต้ที่ปรากฏภาพตัวละครในวรรณคดีเร่ืองรามเกียรต์ิช่างจะ เขยี นไวป้ ระดบั เสาภายในอโุ บสถวดั พระธาตวุ รมหาวหิ าร จงั หวดั นครศรธี รรมราช ประกอบดว้ ย มจั ฉานุ นลิ พทั รทา้ วอศั กรรณ์ ทศกัณฑ์ หนุมานและช่างได้วาดภาพดังกล่าวเป็นส่วนประกอบของเหล่าทหารกองทัพพญามารท่ีเข้ามาขัดขวางการตรัสรู้ ขององค์พระพุทธเจ้าในฉากมารผจญ – ชนะมาร ทั้งในวัดภาคกลาง เช่น วัดสุทัศนเทพวราราม วัดศรีรัตนศาสดาราม และ ในภาคใต้ เช่น วัดสุนทราวาส วัดวิหารเบิก วัดวัง เป็นต้น อันเป็นแบบแผนท่ีช่างหลวงได้กระทาสืบต่อกันมา ซึ่งแสดงถึง คติความเช่ือของศาสนาพราหมณ์และพุทธศาสนาท่ีมีความสัมพันธ์กันมาต้ังแต่อดีตกาล
วรรณกรรมท้องถิ่น“ลิงขําว-ลิงดํา” แสดงถึงคติความเชื่อเร่ืองความดีความชั่วท่ีแฝงนัยปริศนาธรรมเอาไว้ คือ ลิงขาว – ลิงดา หมายถึง ความดี – ความชั่วและกุศล – อกุศล นอกจากน้ียังแสดงถึงการให้ความสาคัญต่อการกตัญญู ต่อครูบาอาจารย์ของลูกศิษย์ อันเป็นวัฒนธรรมท่ีดีงามของชาวท้องถ่ินภาคใต้ท่ีถือปฏิบัติสืบต่อกันมา (นิพัทธ์ เพ็งแก้ว, 2543: 248 – 249)
วัฒนธรรมประเพณีกํารเผําศพของคนท้องถิ่นภําคใต้ การเผาศพแบบสามส้างเป็นปริศนาธรรมอย่างหน่ึง โครงสร้างในการเผาศพจะมี 4 เสา เสาท่ี 1 หมายถึงกิเลส ตันหา อุปทานเสาท่ี 2 หมายถึง กรรม (การกระทา) เสาท่ี 3 หมายถงึ วบิ าก (ผลของกรรม) เสาท่ี 4 หมายถงึ นพิ พาน คนทกุ คนจะพบกบั 3 เสาและจะหลดุ พน้ คอื เสาที่ 4 และศพทจี่ ะเผา โดยทาเป็นสามส้างจะต้องเป็นศพผู้สูงอายุและมีคุณธรรมเท่าน้ัน ไม่นิยมทาเพ่ือเผาศพเด็กหรือคนหนุ่มสาวก่อนก่อสร้าง สามส้างจะต้องทาพิธีขอขมาเจ้าท่ีเจ้าทางเสียก่อนและต้องมีเครื่องเซ่นบวงสรวงด้วย เมื่อเผาเสร็จแล้วจะไม่มีการรื้อถอน สามส้าง คงปล่อยไว้จนกว่าจะผุพังไปเองและสามส้างแต่ละอันจะใช้เผาศพเพียงศพเดียวเท่านั้น ในบางท้องถ่ินเชื่อกัน ว่าสามารถเลือกสถานท่ีที่ใกล้จุดศูนย์กลางของป่าช้าได้จะทาให้บุตรหลานของผู้ตายมีโชคลาภ ร่ารวยขึ้น (สานักงาน คณะกรรมการวฒั นธรรมแหง่ ชาต,ิ 2537: 59) ปรากฏภาพปรศิ นาธรรมในจติ รกรรมฝาผนงั วดั โพธปิ์ ฐมาวาส จงั หวดั สงขลา
สรุปเนื้อหาสาระถือว่ามีส่วนสาคัญในการเขียนภาพปริศนาธรรมของภาคใต้ เพราะเน้ือหามีส่วนทาให้รูปทรง ที่ปรากฏออกมา มีนัยความหมาย และมีความแตกต่างตามเน้ือหาที่น่าสนใจ ดึงดูดความสนใจกับผู้ดูชม ซ่ึงจะมีความ สอดคล้องกับหลักธรรมคาสอนของพระพุทธเจ้า และความเชื่อของวรรณกรรมท้องถิ่น ซ่ึงล้วนเป็นสาระธรรมที่ส่ือสารให้ ผู้พบเห็น เข้าถึงธรรมะอันเกิดความเข้าใจของทุกข์ เหตุแห่งทุกข์และทางดับทุกข์ และความไม่เท่ียงของสังขารเป็นต้น อันจะนาไปสู่การปฏิบัติเกิดปัญญาและให้ถึงนิพพานต่อไป
41