Page 16 - NRCM2

NHẬN RA CHÍNH MÌNH - QUYỂN II ĐỨC THANH

Tổng hợp phần sắc chất và tâm lý của con người bên Phật
giáo gọi là ngũ uẩn. Năm uẩn này là sắc, thọ, tưởng, hành, thức.
Uẩn nghĩa là chứa, hay tích tụ, như sắc uẩn chứa nhóm tứ đại,
TỪ THÂN TÂM ĐẾN THẾ GIỚI thọ uẩn chứa sáu cảm thọ của căn, thức uẩn chứa sáu thức phân

biệt của căn,… Năm uẩn này do duyên hợp giả có, nó không
I. Thân thể của con người có tự tính cố định, không có một chủ tể điều khiển phía sau nó.

Thân thể con người được cấu tạo gồm thể đặc như da thịt, III. Tâm tác động đến thân
xương; thể lỏng như nước mắt, mồ hôi, máu, tân dịch; thể động Trong một ý niệm, một cảm xúc của tâm cũng làm các
như hơi thở…; thể nhiệt như sức nóng trong cơ thể. Trong chức năng của tạng phủ trong con người thay đổi theo. Thực
Phật học gọi chung là tứ đại: đất, nước, gió, lửa. Bốn thứ này tiễn về chăm sóc sức khỏe, Y học cổ truyền ghi nhận có bảy thứ
xung khắc nhau, nhưng phải ở chung một nhà. Ta phải giữ sao tình chí khi bị kích động sẽ làm mất cân bằng âm dương và gây
cho bốn thứ này điều hòa thì thân thể mới mạnh khỏe, nếu để tổn thương đến các tạng phủ trong cơ thể:
nó xung khắc thì cơ thể sinh ra bệnh tật. Như lửa hay khắc với
nước, lửa gặp nước thì tắt; đất hay khắc với gió, đất chắn gió, Vui mừng thì làm ảnh hưởng đến tạng tâm.
gió cuốn đất. Do nó hay bất hòa với nhau nên người ta mượn Giận dữ thì làm ảnh hưởng đến tạng can.
tứ đại bên ngoài để điều hòa nó. Trưa nay thấy cơ thể hơi nóng, Buồn phiền thì làm ảnh hưởng đến tạng phế.
tìm nước uống vào cho mát vì lửa bên trong đang thịnh. Tối nay
ngủ mở quạt quá mạnh, sáng dậy cơ thể đau nhức, phải cạo gió, Lo lắng thì làm ảnh hưởng đến tạng tỳ.
xoa bóp, uống thuốc, vì gió mạnh nên đất rung. Suy nghĩ thì làm ảnh hưởng đến tạng tỳ.

II. Tâm lý của con người Sợ sệt thì làm ảnh hưởng đến tạng thận.

Gọi là tâm của ta nghe có vẻ độc lập, thật ra nó là những Hốt hoảng thì làm ảnh hưởng đến tạng thận. 3
khái niệm, những ước mơ, những kỹ năng, những tri giác suy Theo quan niệm của Đông y thì:
tưởng, những tình cảm vui mừng (hỷ), giận (nộ), buồn bực
(ai), lạc quan (lạc), yêu thương (ái), ghét (ố), ham muốn (dục). Tạng tâm chủ thần chí. Khi vui mừng quá độ thì sẽ không
Trong Phật học chia những thứ ấy thành bốn nhóm: thọ, tưởng, 3 “Vui mừng… tạng thận” Y học cổ truyền, trang 22-23, Bùi Trọng Thái, Nxb
hành, thức. Y Học 2007.

14 15