Page 197 - หนังสือเรียน ภาษาไทย พท.21001

ห น า | 197

เพลงพื้นบานเกิดจากชาวบานเปนผูสรางบทเพลงและสืบทอดกันมาแบบปากตอปากโดยการ
จดจําบทเพลงเปนคํารองงายๆ ที่เปนเรื่องราวใกลตัวในทองถิ่นนั้นๆ จึงทําใหเพลงพื้นบานของไทย

ในภาคตางๆ มีความแตกตางกันออกไป ดังนี้

เพลงพื้นบานภาคกลาง มีอิทธิพลมาจากสภาพแวดลอมทางธรรมชาติ การประกอบอาชีพ

วิถีการดําเนินชีวิต พิธีกรรมและเทศกาลตางๆ โดยสามารถแยกประเภทไดดังนี้
- เพลงที่รองเลนในฤดูน้ํามาก ไดแกเพลงเรือ เพลงรอยพรรษา เพลงรําภาขาวสาร เพลง

หนาใย เพลงครึ่งทอน เปนตน

- เพลงที่รองเลนในฤดูเกี่ยวขาวและนวดขาว ไดแกเพลงเกี่ยวขาว เพลงเตนกํารําเคียว
เพลงซึ่งใชรองเลนระหวางเกี่ยวขาว สําหรับเพลงสงฟาง เพลงพานฟาง เพลงโอก เพลงสงคอ

ลําพวนเพลงเตะขาว และเพลงชักกระดาน ใชรองเลนระหวางนวดขาว

เพลงที่ใชรองเลนในชวงตรุษสงกรานต ไดแกเพลงสงกรานต เพลงหยอย เพลงระบําบานไร
เพลงชาเจาหงส เพลงพวงมาลัย เพลงสันนิษฐาน เพลงคลองชาง และเพลงใจหวัง

เพลงที่รองเลนไดทุกโอกาส เพื่อความเพลิดเพลินสนุกสนาน เกิดความสามัคคีในหมูคณะ

มักจะรองเลนกันในโอกาสทํางานรวมกัน หรือมีงานบุญและงานรื่นเริงตางๆ โดยเปนเพลงใน
ลักษณะพอเพลงแมเพลงอาชีพ ที่ใชโตตอบกันไดแกเพลงเทพทอง เพลงปรบไก เพลงอีแวว เพลง

ฉอย เพลงลําตัด เพลงทรงเครื่อง เปนตน

เพลงพื้นบานภาคเหนือ สามารถใชรองเลนไดทุกโอกาสโดยไมจํากัดเทศกาลหรือฤดูใดๆ ซึ่ง

ใชรองเพลงเพื่อผอนคลายอารมณและการพักผอนหยอนใจ โดยลักษณะการขับรองและทวงทํานอง
จะออนโยน ฟงดูเนิบนาบนุมนวล สอดคลองกับเครื่องดนตรีหลัก ไดแก ป ซึ่ง สะลอ เปนตน

นอกจากนี้ยังสามารถจัดประเภทของเพลงพื้นบานของภาคเหนือได 3 ประเภทคือ

1. เพลงซอ ใชรองโตตอบกัน โดยมีการบรรเลงป สะลอและซึงคลอไปดวย

2. เพลงจอย เปนการนําบทประพันธของภาคเหนือมาขับรองเปนทํานองสั้นๆ โดยเนื้อหา
ของคํารองจะเปนการระบายความในใจ แสดงอารมณความรัก ความเงียบเหงา มีนักรองเพียงคน

เดียวและจะใชดนตรีบรรเลงในโอกาสตางๆ หรือจอยอําลา

3. เพลงเด็ก มีลักษณะคลายกับเพลงเด็กของภาคอื่นๆ คือเพลงกลอมเด็ก และเพลงที่เด็กใช
รองแลนกัน เพลงอื่อลูก และเพลงสิกจุงจา

เพลงพื้นบานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพลงพื้นบานของภาคอีสาน ใชรองเพื่อความ

สนุกสนานในงานรื่นเริงตางๆ สามารถแตงไดตามวัฒนธรรม 3 กลุมใหญๆ คือกลุมวัฒนธรรมหมอ
ลํา กลุม วัฒนธรรมเพลงโคราช และกลุมวัฒนธรรมเจรียงกันตรึม ดังนี้

1. เพลงพื้นบานกลุมวัฒนธรรมหมอลํา ประกอบดวยหมอลําและเซิ้ง โดยหมอลําแบงการ

ลํานําและการรองออกเปน 5 ประเภทคือ ลําเรื่อง ลํากลอน ลําหมู ลําเพลิน และลําผีฟา สวนเซิ้ง