Page 194 - หนังสือเรียน ภาษาไทย พท.21001

194 | ห น า

เรื่องที่ 3 เพลงพื้นบาน เพลงกลอมเด็ก

ความหมายของเพลงพื้นบาน

คือ บทเพลงที่เกิดจากคนในทองถิ่นตางๆ คิดรูปแบบการรอง การเลนขึ้น เปนบทเพลงทีมี
ทวงทํานอง ภาษาเรียบงายไมซับซอน มุงความสนุกสนานรื่นเริง ใชเลนกันในโอกาสตางๆ เชน

สงกรานต ตรุษจีน ลอยกระทง ไหวพระประจําป หรือแมกระทั่งในโอกาสที่ไดมาชวยกันทํางาน

รวมมือรวมใจเพื่อทํางานอยางหนึ่งอยางใด เชน เกี่ยวขาว นวดขาว เปนตน

ประวัติความเปนมาของเพลงพื้นบาน

เพลงพื้นบานในประเทศไทยมีมาแตโบราณไมปรากฏหลักฐานแนชัดวา มีขึ้นในสมัยใด เปน

สิ่งที่เกิดขึ้นเปนปกติวิสัยของคนในสังคมจึงมีผูเรียกวา เพลงพื้นบาน เปนเพลงนอกศตวรรษเปนเพลง

นอกทําเนียบบาง เพราะหลักฐานทางประวัติศาสตร วรรณคดี และความรูทุกแขนงในประเทศไทย
ไมไดอางถึง หลักฐานเกี่ยวกับการเลนเพลงพื้นบานมีปรากฏในสมัยอยุธยา ซึ่งที่พบคือเพลงเรือ

เพลงเทพทอง สวนในสมัยรัตนโกสินทร มีชื่อเพลงพื้นบานปรากฏอยูในจารึกวัดโพธิ์และใน

วรรณคดีตางๆ สมัยตนรัตนโกสินทรที่ปรากฏชื่อคือ เพลงปรบไก เพลงเรือ เพลงสักวา แอวลาว

ไกปา เกี่ยวขาว ตั้งแตสมัยรัชกาลที่ 5 เปนตนมา ปรากฏหลักฐานแนชัดวามีการเลนเพลงเรือสักวา
เพลงพื้นบานของไทยเรานั้นมีมาแตชานานแลว ถายทอดกันโดยทางมุขปาฐะ จําตอๆ กันมาหลายชั่ว

อายุคน เชื่อกันวามีกําเนิดกอนศิลาจารึกพอขุนรามคําแหงมหาราชเสียอีก ตอมาคอยมีชื่อเสียง มีแบบ

สัมผัสคลองจองทวงทํานองไปตามภาษาถิ่นนั้นๆ ในการขับรองเพื่อความบันเทิงตางๆ จะมีจังหวะ
ดนตรีทองถิ่นเขามาและมีการรองรําทําเพลงไปดวย จึงเกิดเปนระบําชาวบาน เพลงพื้นบานใชรองรํา

ในงานบันเทิงตางๆ มีงานลงแขก เกี่ยวขาว ตรุษสงกรานต

ตอมาในสมัยรัตนโกสินทร เปนสมัยที่มีหลักฐานเกี่ยวกับเพลงพื้นบานชนิดตางๆ มากที่สุด
ตั้งแตสมัยรัชกาลที่ 1 ถึงรัชกาลที่ 5 เปน ยุคทอง ของเพลงพื้นบานที่เปนเพลงปฏิพากย รองโตตอบ

กัน เชน เพลงฉอย เพลงอีแซว เพลงสงเครื่อง หรือเพลงทรงเครื่อง หลังรัชกาลที่ 5 อิทธิพล

วัฒนธรรมตะวันตกทําใหเกิดเพลงไทยสากลขึ้น เพลงพื้นบานจึงเริ่มหมดความนิยมลงทีละนอยๆ
ปจจุบันเพลงพื้นบานไดรับการฟนฟูบางจากหนวยงานที่เห็นคุณคา แตก็เปนในรูปของการอนุรักษไว

เทานั้น ปญหาเนื่องจากมาขาดผูสนใจสืบทอดเพลงพื้นบานจึงเสื่อมสูญไปพรอมๆ กับผูเลน