Page 195 - หนังสือเรียน ภาษาไทย พท.21001

ห น า | 195

ลักษณะของเพลงพื้นบาน

โดยทั่วไปแลวเพลงพื้นบานจะมีลักษณะเดนๆ เปนที่สังเกตไดคือ

1. สํานวนภาษาใชคําธรรมดาพื้นๆ ไมมีบาลีสันสกฤตปน ฟงเขาใจงาย แตถอยคําคมคายอยู

ในตัวทําใหเกิดความสนุกสนาน บางครั้งแฝงไวดวยการใชสัญลักษณแทนคําหยาบตางๆ เปนตนวา ยา
เสน ใบพลูที่นา หัวหมู อุปกรณไถนา เปนตน และเรียบงายทางดานโอกาสและสถานที่เลนไมตอง

ยกพื้นเวที

2. มีความสนุกสนานเพลิดเพลิน มีความคมคายในการใชภาษา กระทบกระเทียบเปรียบ

เปรยชวนใหคิดจากประสบการณที่พบเห็นอยูในวิถีชีวิตทองถิ่น
3. มีภาษาถิ่นปะปนอยูทําใหสะทอนใหเห็นถึงวิถีการดําเนินชีวิต ประเพณีความเชื่อ

ตลอดจนคานิยมตางๆ ที่แฝงอยู

4. มีลักษณะภาษาตองคลองจองกัน ที่เปนกลอนหัวเดียว คือ กลอนที่ลงทายดวยสระชนิด
เดียวกัน เชน กลอนใส ลงเสียงขางทายดวยสระไอตลอด กลอนลี ลงเสียงขางทายดวยสระอีตลอด

เปนตน ตัวอยางเชน ในเพลงไซเอยไซ ลามะลิลา ซึ่งงายตอการเลนมุงใหทุกคนมีสวนรองได

สนุกสนานรวมกัน
5. มักจะมีการรองซ้ํา บางทีซ้ําที่ตนเพลง หรือบางทีซ้ําที่ทอนทายของเพลง เชน เพลง

พิษฐาน เพลงพวงมาลัย เพลงฉอย เปนตน ผลดีของการรองซ้ําๆ กัน ก็คือเพิ่มความสนุกสนานใหผู

อยูรอบขางไดมีสวนรวมในเพลง ทําใหบรรยากาศครึกครื้น และเนื่องจากเปนการปะทะคารมกันสดๆ
ซึ่งชวงการรองซ้ํานี้จะชวยใหไดมีโอกาสคิดคําและพอเพลง แมเพลงจะไดพักเหนื่อย และสามารถใช

ปฏิภาณพลิกแพลง ยั่วลอกันอีกดวย

นอกจากนี้เพลงพื้นบานยังมีลักษณะพิเศษอีก คือ เปนวรรณกรรมมุขปาฐะที่เลาสืบตอกันมา

ปากตอปากไมสามารถจะสืบคนหาตัวผูแตงที่แนนอนไดและมีลักษณะของความเปนพื้นบานพื้นเมือง

ประเภทของเพลงพื้นบาน

เพลงพื้นบานโดยทั่วไปนั้น มีอยูดวยกันหลายชนิด พอจะแยกประเภทโดยแบงตามผูเลนได 2

ประเภทใหญ ๆ คือ
1. เพลงเด็ก จําแนกยอยๆ ได 4 ประเภทดังนี้

1.1 เพลงรองเลน เชน โยกเยกเอย ฝนตกแดดออก นกกระจอกเขารัง

1.2 เพลงหยอกลอ เชน ผมจุก ผมมา ผมเปย ผมแกละ

1.3 เพลงขู ปลอบ เชน แมใครมา น้ําตาใครไหล จันทรเจาขา แตชาแต เขาแหยาย
มา