Page 13 -

Not: Sabah 8 ve 14'de alınan kan örnekleri arasında total değişim(AST %25, ALT %56, ALP %20, LDH %16,
kreatinin %14,5, kolesterol %14.8, Demir % 37, BUN %22,5, Ürik asid %11.5, fosfor %11, potasyum % 7, protein
%5, albumin %5.5, total lipid % 25).

SEYAHAT: Uçak seyahatlerinde glukokortikoidlere bağlı serum glukoz ve trigliserid seviyesi artar. Uun süreli

seyahatlerde sıvı ve sodyum retansiyonu artar, üriner atılım 2 günde normale gelir.
KÖRLÜK: Protein azalır. Kolesterol, bilirubin, kreatinin, artar.
YİYECEK ETKİSİ: Yiyecekle en büyük artışlar glukoz, demir, total lipid ve alkalen fosfataz seviyelerinde
meydana gelir. Yüksek yağ içeriği ALP aktivetisinde artışlar daha şiddetlidir. Proteinden zengin diyet alımıyla,
fosfor ve üre seviyesi artar bu artış l2 saat kadar sürebilir. Karbohidrattan zengin diyetle genellikle glukoz artışı
fazladır, fosfor düzeyi azalır.
SPESİFİK YİYECEK VE İÇECEK ALIMI:
KAFEİN: Kahve, çay ve kola gibi içeceklerde bulunur. Glukoz seviyesini artırır ve glukoz toleransı hafif bozulur.
İki bardak kahve ile serbest yağ asidi %30 artar, total lipide artış daha azdır. Devamlı kafein alımında (haftalarca)
serum kolesterolu hafif azalır, trigliserid artar.
SİGARA: Nikotinin etkisi ile etki gösterir, içilen sigara ve inhale dumana göre değişir. Bir sigara içimi ile kan
glukozu 10 dakika içinde 10 mg/dl artabilir ve 1 saat kadar sürebilir. GH seviyesi sigara içiminden sonra 30 dakika
içinde 5 katına çıkabilir. Sigara içenlerde: Kolesterol, trigliserid, IgE seviyeleri yüksek, HDL-K, Ig A,G,M
seviyeleri düşüktür.
ALKOL: Alkolun laboratuar testleri üzerine etkisi alınan alkol miktarına ve alınma süresine bağlı değişir.Akut alkol
alımı erkekte testesteron seviyesinde keskin azalma yapar. Alkol GGT, kortizol, katekolaminleri, kolesterol ve
trigliseridi artırır.
İLAÇ KULLANIMI: IM uygulamalar CK ve LDH'ı artırır.
Morfın ve meperidin, hepatik ve pankreatik enzimlerin serum seviyesini artırır, hatta AST seviyesi yüksek seviyeye
ulaşır. Fenotin serum FSH, kalsiyum, bilirubin ve fosfor konsantrasyonunu azaltır, ALP, GGT ve ALT' yi artırır bir
çok ilacın bir çok test üzerine etkisi vardır.
BAZI TIBBI DURUMLAR:GH'da uyarılır) görülür. Ateş serum fosfat ve demir düzeyini düşürür.
ŞOK VE TRAVMA: Cerrahi stres plazma T3 seviyesini %50'ye yakın azaltabilir. Şokta glukoz seviyesi artar ve
glukoz toleransı bozulur. Ameliyat sonrası (CK %76, AST %50, LDH%20) artar. Travmaya bağlı fibrinojen
seviyeleri ilk birkaç gün 2-3 kat artabilir. Üre konsantrasyonuda artar.
KONTROL EDİLEMEYEN BİYOLOJİK FAKTÖRLER:
GENETİK: Kan gruplar ile kolesterol ve ALP arasında sıkı bir ilişki vardır. Laboratuar testlerinin referans değerleri
populasyonlarda değişiktir. Gerçek referans değerler analizin yapıldığı bölge ve populasyona göre değişkendir.
Bölgemize ve ülkemize ait çok fazla referans değer bulunmamaktadır. Kullandığımız referans değerlerin çoğu farklı
ülkelere veya populasyonlara aittir.
CİNSİYET:
 Pubertaya kadar laboratuvar test değerlerinde erkek ve dişi cinsler arasında belirgin bir fark yoktur.
 Pubertadan sonra kas kitlesi ile ilişkili erkekte AST, ALT, ALP, CK değerleri daha yüksektir.
 Menopozdan sonra kadınlarda ALP değerleri kadınlarda daha yüksektir ve maksimuma ulaşır.
 Erkekte üre, albumin,kolesterol, kalsiyum,bilirubin,
 Doğurganlık dönemi boyunca kadınlarda demir değeri daha düşüktür.

YAŞ:
 Yaşın etkisi genellikle 4 gruba ayrılır.
 Yeni doğanda CK, GGT, AST, ALT, Ca, Cl, K, Na ve bilirubin seviyeleri yüksek, üre seviyesi düşüktür.
 Sağlıklı yeni doğanlarda tiroid hormonları hamile kadınlara benzer yüksektir.
 Doğumdan sonra TSH sekresyonu uyarılmasıyla daha da artar. Bu fizyolojik hipertiroidizm bir yaşına doğru
normale döner.
 Plazma protein seviyesi doğumdan sonra artmaya başlar 10 yaş civarmda erişkin değere ulaşir. Doğumdan
sonra ALP aktivitesi yükselir çocukluk döneminde azalır, puberta öncesi artmaya başlar.

Doküman No :BL.RH.02- Yayın Tarihi :01.07.2011- Revizyon No : 03 - Revizyon Tarihi: 23.01.2017 – Sayfa No : 12